Οι άσχημες οσμές

Συνήθως οι περιγραφές των κρασιών κατακλύζονται από αρώματα φρούτων, λουλουδιών, βοτάνων, μπαχαρικών, ξηρών καρπών και πολλά ακόμα που όλα μαζί συνθέτουν ένα ευχάριστο μπουκέτο και σε μεγάλο βαθμό καθορίζουν την ποιότητα του κρασιού. Η πρώτη κίνηση άλλωστε που κάνουμε έχοντας ένα ποτήρι κρασί είναι να το μυρίσουμε και να σχηματίσουμε εικόνα για το κρασί.

Τι συμβαίνει όμως αν το κρασί μας μυρίζει χαρτόνι, καμένο σπίρτο, αυγό, βραστά λαχανικά, στάβλο, σάπιο μήλο ή διαλυτικό?

Σίγουρα όλες αυτές οι μυρωδιές που δεν είναι ευχάριστες, οφείλονται σε κάποιο ελάττωμα που έχει δημιουργηθεί κατά την παραγωγή του κρασιού, την εμφιάλωση αλλά και την συντήρηση του. Κάποια ελαττώματα εντοπίζονται και οπτικά καθώς αλλοιώνουν το χρώμα των κρασιών, υπάρχουν όμως και αρκετά ελαττώματα που τα εντοπίζουμε αφού μυρίσουμε το κρασί και αν τολμήσουμε, αφού το δοκιμάσουμε, καθώς πολλά από αυτά δεν επηρεάζουν την όψη και το χρώμα του κρασιού. Τι κάνουμε όμως όταν τα εντοπίσουμε? Μπορούμε να τα προσπεράσουμε και να απολαύσουμε τα κρασιά, γυρίζουμε πίσω τις φιάλες, ξαναδοκιμάζουμε το ίδιο κρασί? Ίσως κάποια από αυτά τα ελαττώματα να μπορούν να αντιμετωπιστούν, άλλα δεν μας ενοχλούν, άλλα μπορεί να μην τα βρούμε σε άλλη φιάλη του ίδιου κρασιού και άλλα που γυρίζουμε όλη την παρτίδα πίσω!

Ας δούμε ποια είναι αυτά που συναντάμε συχνότερα και δεν χρειάζεται να έχουμε κάνει 4 χρόνια σπουδές οινολογίας για να τα βρούμε!

Το πιο συχνό ελάττωμα, που είμαι σίγουρη ότι το έχετε συναντήσει, είναι η έντονη μυρωδιά φελλού, αυτό που λέμε ‘φελλομένο’ κρασί! Ο φελλός είναι ένα πώμα που δεν προσδίδει αρώματα στο κρασί. Όταν το κρασί μυρίζει φελλό, τότε κάτι δεν έχει πάει καλά! Υπεύθυνη για αυτό το ελάττωμα είναι η τριχλωροανισόλη (ή για πιο γρήγορα TCA), μία χημική ένωση που αναπτύσσεται στο φελλό και περνάει στο κρασί, προσδίδοντας του ανεπιθύμητη οσμή που θυμίζει χαρτόνι, βρεγμένο χαρτί, ή παλιό ντουλάπι και ‘σκεπάζει’ τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά του κρασιού. Αν και είναι συχνότερο στα πιο φθηνά κρασιά, λόγω του χαμηλού κόστους των φελλών, μπορούμε να το συναντήσουμε και σε υψηλής ποιότητας κρασιά με ακριβούς φελλούς αν και οι πιθανότητες είναι λιγότερες! Αν σας τύχει φελλομένο κρασί στο εστιατόριο, γυρίστε πίσω το κρασί! Αν σας τύχει στο σπίτι (στατιστικά υπάρχει 5% πιθανότητα) θα χρειαστείτε τον νεροχύτη και να ανοίξετε ένα άλλο μπουκάλι κρασί. Προσοχή όμως για να μην γίνουμε υπερβολικοί: Ο σπασμένος φελλός, που μπορεί να επιπλέει σε ένα ποτήρι γιατί έσπασε κατά το άνοιγμα δεν είναι πρόβλημα, ούτε αν δείτε μούχλα στον φελλό! Στα κρασιά που περιέχουν συνθετικό φελλό (τον πλαστικό) ή βιδωτό πώμα δεν κινδυνεύουμε να βρούμε αυτό το ελάττωμα.

Ένα ακόμα συχνό πρόβλημα είναι η ‘αναγωγή’, που συναντάται περισσότερο σε φρέσκα κρασιά και προσδίδει μυρωδιές όπως η ‘αυγουλίλα’ (σε βαριές περιπτώσεις μπορεί να μυρίζει και σας χαλασμένο αυγό), βρασμένα λαχανικά ή αποχέτευση. Η αναγωγή δημιουργείται κατά την παραγωγική διαδικασία του κρασιού και σχετίζεται με την ποσότητα του θειώδους που περιέχει το κρασί, την ταχύτητα και την θερμοκρασία της ζύμωσης αλλά και με την έλλειψη οξυγόνου σε όλη την διαδικασία. Δεν είναι συχνό φαινόμενο σε κρασιά που ωριμάζουν σε βαρέλια γιατί δέχονται την επίδραση του οξυγόνου, Σε κρασιά που έχουν εμφιαλωθεί με φυσικούς φελλούς, επειδή περνάνε μικροποσότητες οξυγόνου μπορεί, η επίδραση του ελαττώματος να μειωθεί. Στα κρασιά όμως με βιδωτό πώμα ή συνθετικούς φελλούς επειδή αποκλείεται η εισροή οξυγόνου, το ελάττωμα συνήθως παραμένει. Το ‘καλό’ με αυτές τις οσμές είναι ότι αν είναι σε μικρό βαθμό, μπορεί να φύγουν αν αφήσουμε την φιάλη ανοιχτή για λίγη ώρα και έρθει σε επαφή με το οξυγόνο.

Αν πρέπει να συγκρίνουμε τα δύο ελαττώματα που αναφέραμε, είναι προτιμότερο να πέσουμε πάνω σε αναγωγή, παρά σε φελλομένο κρασί.

Το ‘αντίθετο’ ελάττωμα της αναγωγής, είναι η ‘οξείδωση’ που προκαλείται από την έκθεση του κρασιού στο οξυγόνο. Τα αρώματα που προδίδουν οξείδωση είναι το πολύ ώριμο μήλο (ακόμα και το σάπιο), τα έντονα αρώματα αποξηραμένων λουλουδιών, η καραμέλα και ο καμένος καφές. Γενικότερα στα οξειδωμένα κρασιά τα φρουτώδη χαρακτηριστικά των κρασιών παίρνουν πολύ ώριμες και ανεπιθύμητες εκφράσεις. Ένα παλαιωμένο κρασί, μπορεί να εμφανίζει κάποια από αυτά τα αρώματα με τον χρόνο, αλλά αυτά να μην είναι ανεπιθύμητα. Όταν όμως βρίσκουμε οξειδωτικά στοιχεία σε ένα φρέσκο κρασί, τότε πρόκειται για ελάττωμα. Η οξείδωση μπορεί να συμβεί σε μία μεμονομένη φιάλη με προβληματικό πώμα, σε μία ή περισσότερες φιάλες που δεν συντηρήθηκαν σωστά, αλλά και σε μια ολόκληρη δεξαμενή ή βαρέλι, αν εκτεθεί πολύ στο οξυγόνο. Η οξείδωση μπορεί να εντοπιστεί και οπτικά καθώς το χρώμα του κρασιού ‘βαθαίνει’ και παίρνει καφετί αποχρώσεις. Στην περίπτωση που μας σερβιριστεί ένα σχετικά φρέσκο κρασί στο εστιατόριο και είναι οξειδωμένο μπορούμε να το γυρίσουμε πίσω. Να πούμε εδώ ότι υπάρχουν κρασιά όπου έχει προκληθεί εσκεμμένα η οξείδωση, όπως τα Oloroso Sherry ή οι Μαδέρες. Εδώ δεν μιλάμε για ελάττωμα αλλά για ένα διαφορετικού στυλ κρασιού όπου η οξείδωση προκαλείται ελεγχόμενα.

Σας μπερδέψαμε? Θέλουμε οξυγόνο για να μην έχουμε αναγωγή ή δεν θέλουμε για να μην έχουμε οξείδωση? Θέλουμε τόση έκθεση του κρασιού στο οξυγόνο ώστε να μην έχουμε αναγωγή αλλά και να μην περάσουμε στην οξείδωση! Η διαχείριση του οξυγόνου είναι ένα από τους σημαντικότερους παράγοντες στην ποιότητα ενός κρασιού!

Έχετε δοκιμάσει κρασιά, που να μυρίζουν έντονο ζωικό δέρμα, στάβλο, άλογο, καπνιστό κρέας, πλαστικό ή τσιρότο? Τότε μάλλον το κρασί έχει προσβληθεί από Βρεττανομύκητα ή Brett όπως καλείται εν συντομία! Ο Βρεττανομύκητας είναι από τις πιο ‘ύπουλες’ περιπτώσεις και αν εμφανιστεί σε ένα οινοποιείο δεν αντιμετωπίζεται εύκολα. Σε αυτή την περίπτωση δεν μιλάμε για την αλλοίωση ενός μπουκαλιού ή ενός βαρελιού αλλά για μια ολόκληρη παρτίδα και εμφανίζεται κυρίως στα κόκκινα κρασιά. Βέβαια υπάρχουν αρκετά κρασιά στα οποία η μικρή έκταση του brett, όχι μόνο δεν ενοχλεί αλλά συμβάλει και στην πολυπλοκότητα του κρασιού. Δεν είναι λίγοι αυτοί οι καταναλωτές που βρίσκουν τα ζωικά αρώματα ευχάριστα μέσα σε ένα κρασί! Το πρόβλημα δημιουργείται όταν αυτά είναι πολύ έντονα και σκεπάζουν τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά του κρασιού. Και βέβαια να πούμε ότι αρκετά κρασιά αναπτύσσουν ήπια ζωικά αρώματα που δεν οφείλονται στον βρεττανομύκητα. Αν είστε στο εστιατόριο και δεν σας αρέσει το κρασί λόγω brett, μη δοκιμάσετε να πάρετε ίδια φιάλη γιατί το πιθανότερο είναι ότι και η άλλες φιάλες θα έχουν το ίδιο πρόβλημα.

Το υψηλό επίπεδο πτητικής οξύτητας είναι μία ακόμα περίπτωση που μπορεί να αποτελέσει ελάττωμα. Όλα τα κρασιά περιέχουν κάποιο μικρό ποσοστό πτητικής οξύτητας. Όταν όμως αυτό το ποσοστό είναι μεγάλο, συνήθως οφείλεται στην δράση των οξικών βακτηρίων που δημιουργούν οξικό οξύ και εμφανίζονται στο κρασί μυρωδιές που θυμίζουν ασετόν και ξύδι. Σε μερικά κρασιά όπως τα γλυκά από λιαστά σταφύλια ή τα Αmarone η πτητική οξύτητα είναι αναμενόμενη και αν βρίσκεται σε λογικά επίπεδα, προσδίδει πολυπλοκότητα στο κρασί.

Κρασιά που έχουν εκτεθεί σε πολύ ζέστη μετά την εμφιάλωση, εμφανίζονται ως ελαττωματικά, καθώς τα αρώματα τους γίνονται πολύ ώριμα!! Εδώ η αλλοίωση μπορεί να συμβεί κατά την μεταφορά των κρασιών, κατά την αποθήκευση του κρασιού αν δεν είναι κατάλληλες οι συνθήκες ή αν ξεχάσατε το κρασί που αγοράσατε στο αυτοκίνητο, μέσα στην ζέστη! Αν είναι άνοιξη μπορεί απλά το κρασί να πάρει έναν ώριμο χαρακτήρα. Αν το ξεχάσατε μέσα στον καύσωνα, το πιθανότερο είναι να έχει πεταχτεί και ο φελλός. Και σε αυτή την περίπτωση μπορούμε να οδηγηθούμε στην οξείδωση.

Το υψηλό ποσοστό θειώδους, που προστίθεται για να προστατέψει το κρασί, μπορεί επίσης να δημιουργήσει ανεπιθύμητες οσμές που θυμίζουν καμένο σπίρτο. Αυτό είναι πιο έντονο σε φρεσκοεμφιαλωμένα κρασιά, όμως τις περισσότερες φορές ενσωματώνεται στο κρασί και δεν δημιουργεί πρόβλημα αν περάσει λίγος καιρός. Υπάρχουν ανώτατα όρια από την νομοθεσία, όμως οι περισσότεροι ποιοτικοί παραγωγοί χρησιμοποιούν πολύ μικρότερα ποσοστά από αυτά που ορίζονται.

Υπάρχουν πολλά ακόμα ελαττώματα που θα μπορούσαμε να συναντήσουμε σε ένα κρασί και να δημιουργήσουν άσχημες μυρωδιές. Αλλά οι πιθανότητες να τα βρούμε σε ένα εμφιαλωμένο κρασί είναι ελάχιστες!

Αφού μιλάμε για ελαττώματα να τονίσουμε ότι το ίζημα σε ώριμα ή αφιλτράριστα ερυθρά κρασιά είναι αναμενόμενο και δεν αποτελεί ελάττωμα όπως και τα κρυσταλλάκια (τρυγικά άλατα) που εμφανίζονται στα λευκά κρασιά και δημιουργούνται από τις χαμηλές θερμοκρασίες.

Αφού σας είπαμε πως να εντοπίσετε αυτά τα ελαττώματα, να πούμε ότι ο πιο ασφαλής τρόπος για να αποφύγετε αυτές τις δυσάρεστες μυρωδιές είναι να ψωνίζετε από το House of Wine γιατί τα κρασιά με ελαττώματα δεν μπαίνουν στις λίστες μας. Εξαιρούνται οι περιπτώσεις φελλού, γιατί συμβαίνει και στις καλύτερες οικογένειες!


Best Sellers στην κατηγορία Κρασί