Τ-Oinos: Ο Μαύρος Κύκνος του «εκτός Σαντορίνης» Ασύρτικου…
-
Γράφει η/ο
Τάσος Πικούνης
- 9 Οκτ 2016
Από τον Τ. Πικούνη
Γνωρίζετε τη θεωρία του «Μαύρου Κύκνου»; Έχει να κάνει με τη στατιστική και τις πιθανότητες να παρουσιαστεί ή να συμβεί κάτι εντελώς, απολύτως αναπάντεχο. Ως γνωστόν οι κύκνοι είναι άσπροι. Που στηρίζεται όμως αυτή η πεποίθηση; Στο ότι ΠΟΤΕ δεν έχουμε παρατηρήσει προσωπικά (οι περισσότεροι από εμάς) ούτε ένα μαύρο κύκνο! Είναι όμως και σωστή; Όχι επίσης! Γιατί ενώ χιλιάδες γεγονότα -παρατηρήσεις λευκών κύκνων- την επιβεβαιώνουν, ένα και μόνο γεγονός -η εμφάνιση κάπου, κάποτε ενός Μαύρου Κύκνου μπορεί να την καταρρίψει!
Τώρα… ποια η σχέση του Μαύρου Κύκνου με το κρασί; Σπεύδω να την εξηγήσω.
Στο άρθρο μου του 2014 στο House of Wine με τίτλο «Είναι όλα τα Ασύρτικα... Ασύρτικα;» έθετα το ερώτημα «αν έχουν κάποια σχέση τα χαρακτηριστικά (των εκτός Σαντορίνης Ασύρτικων) με το ‘αυθεντικό’ Ασύρτικο, έτσι όπως πια το γνωρίζει όλος ο κόσμος μέσα από τις οινοποιήσεις των Σαντορινιών οινοπαραγωγών, του Σιγάλα, του Αργυρού, του Χατζηδάκη, του Γαβαλά ή της Γαίας;» και αμέσως έδινα την απάντηση: «…ότι τα Ασύρτικα της υπόλοιπης Ελλάδας έχουν τόση σχέση με το Ασύρτικο της Σαντορίνης -τις γνωστές μας ‘Σαντορίνες’- όσο οι διεθνείς οινοποιήσεις του Chardonnay έχουν σχέση με τα Chablis... σχεδόν καμιά». Με έντονα, φρουτώδη αρώματα, χαμηλή σχετικά οξύτητα, χωρίς μεταλλικότητα και ορυκτότητα, με λίγα λόγια χωρίς... Σαντορίνη! Δεν θα ήθελα να παρεξηγηθώ εδώ: Υπάρχουν εξαιρετικά, μοναδικά Ασύρτικα εκτός Σαντορίνης. Παράδειγμα το θαυμάσιο Ασύρτικο Sur Lie του Κώστα Βρυνιώτη. Μόνο που δεν έχουν τα ειδικά χαρακτηριστικά που χαρίζει το terroir της Σαντορίνης στα Ασύρτικά της.
Που βασιζόταν η βεβαιότητά μου; Μα στο γεγονός ότι δεν είχα δοκιμάσει ποτέ ένα εκτός Σαντορίνης Ασύρτικο που να έχει τα κοινά χαρακτηριστικά των Ασύρτικων του νησιού. Έβλεπα δηλαδή συνεχώς μόνο… άσπρους κύκνους, δεκάδες άσπρους κύκνους που ο αριθμός τους μεγάλωνε όσο δοκίμαζα νέα εκτός Σαντορίνης Ασύρτικα…
Αρκούσε όμως ένας μόνο Μαύρος Κύκνος να ρίξει την βεβαιότητά μου στα… Τάρταρα. Πίστευα ότι δεν θα τον έβλεπα ποτέ, γιατί… νόμιζα ότι δεν υπήρχε! Μέχρις ότου…
Βρισκόμουν σε κεντρικό Wine Bar της Αθήνας, πριν από αρκετό καιρό, με μικρή παρέα, απολαμβάνοντας το δεύτερο ποτήρι μας από ένα Σαντορινιό Ασύρτικο γνωστού παραγωγού, όταν στο διπλανό μας τραπέζι κατέφθασε με την παρέα του ο Αλέξανδρος Αβατάγγελος. Ποιος είναι ο Αλέξανδρος; Για όσους δεν τον γνωρίζουν, είναι ο ιδιοκτήτης των «Τηνιακών Αμπελώνων». Με επικεφαλής οινολόγο τον Θάνο Φακορέλη, οινολόγο την Ελένη Αλευρά και υπεύθυνο αμπελώνων τον Μιχάλη Τζανουλίνο, ο Αλέξανδρος ξεκίνησε τις φυτεύσεις των αμπελώνων του από το 2002 μέχρι το 2005 σε έκταση 100 στρεμμάτων σε 4 σημεία γύρω από τον Φαλατάδο της Τήνου, με Ασύρτικο, Μαυροτράγανο, Μαλαγουζιά και Αυγουστιάτη, σε υψόμετρο περίπου 450 μέτρων. Το σύγχρονο, μικρό οινοποιείο βρίσκεται στο μέσον του ενός από τα αμπελοτεμάχια και ο πρώτος τρύγος έγινε το 2008. Η ετήσια παραγωγή κυμαίνεται από 15.000 έως 17.000 φιάλες, μοιρασμένη ανάμεσα σε 4 ετικέτες με το brand name T-Oinos, τρεις εκ των οποίων μονοποικιλιακές συν ένα χαρμάνι Μαυροτράγανου με Αυγουστιάτη.
Πίσω στην ιστορία μας: Ο Αλέξανδρος έφτασε με δύο φιάλες λευκό κρασί χωρίς ετικέτα. Αφού τον χαιρέτησα και είπαμε τα… προφανή, κάθισε και ζήτησε να του κρυώσουν τα δύο κρασιά. Στο μεταξύ όλοι μας συνεχίσαμε να τσιμπολογάμε και να πίνουμε, μέχρις ότου, κάποια στιγμή, έφτασαν τα κρύα κρασιά του Αλέξανδρου. Τότε με ρώτησε τι πίνουμε, και όταν του είπα ζήτησε δύο επιπλέον ποτήρια, έβαλε μέσα κρασί και μας τα έδωσε. «Δοκίμασέ το» μου είπε… «Είναι ήδη 4 ετών και δεν το έχω δώσει στην αγορά»
Το δοκίμασα… και ο “Μαύρος Κύκνος” του εκτός Σαντορίνης Ασύρτικου εμφανίστηκε μεγαλοπρεπής μπροστά στα μάτια μου! Δεν πίστευα τι μύριζα και τι γευόμουν… Η θεωρία μου περί της διαφορετικότητας των εκτός Σαντορινης Ασύρτικων έγινε μέσα σε μια στιγμή θρύψαλά! Γύρισα στο κρασί που πίναμε πριν και ήπια μια γουλιά: Άχρωμο, άοσμο και άγευστο μπροστά σε αυτό που μας είχε προσφέρει ο Αλέξανδρος. «Είναι το Τ-Oinos Ασύρτικο Clos Stegastra” μου είπε με ένα χαμόγελο, γιατί έβλεπε την εντύπωση που μου είχε κάνει το κρασί. «Μόλις εμφιαλώσαμε τη σοδειά του ’11» συνέχισε. Ήταν Μάρτιος του ’15! Και το κρασί ήταν ολόφρεσκο, με μια οξύτητα κοφτερή σαν καλοακονισμένο μαχαίρι!
Είναι ένα κρασί που έχεις την εντύπωση ότι γεννήθηκε από αυτό το μοναδικό terroir της Σαντορίνης: Η οξύτητα είναι εκεί, η μεταλλικότητα επίσης, τα μέτρια σε ένταση ‘φρούτα’ στη μύτη, που θυμίζουν εσπεριδοειδή, ο 'ορυκτός' χαρακτήρας της ποικιλίας επίσης σε πρώτο πλάνο. Εκει όμως που υπερβαίνει τις Σαντορίνες είναι στο νεύρο που περιμένει κάποιος από το Ασύρτικο: Εδώ το βρίσκουμε σε μία εξαιρετική ισορροπία με το αλκοόλ και το ‘σώμα’ του κρασιού. Θα λέγαμε ότι στο στόμα το κρασί διαθέτει την ένταση ενός εξαιρετικού Premier Cru Chablis! Μόλις 5.000 φιάλες είναι η παραγωγή του κρασιού που κοντράρει σε επίπεδο ποιότητας (αλλά και τιμής!) κάποια από τα πιο ονομαστά λευκά κρασιά στον κόσμο…
Έχοντας στο νου το κεντρικό θέμα του WineWeekly, του εβδομαδιαίου Newsletter του House of Wine της 10ης Οκτωβρίου 2016, δηλαδή τα εκτός Σαντορίνης Ασύρτικα, χάρηκα πραγματικά που μου έδωσε την ευκαιρία να θυμηθώ την πρώτη επαφή μου με το καλύτερο μάλλον Ασύρτικο εκτός Σαντορίνης (ή και εντός;) και το μοναδικό με τα "αυθεντικά" χαρακτηριστικά της ποικιλίας όπως εκφράζονται από το terroir της Σαντορίνης. Αλλά και να… ομολογήσω το μάθημα που πήρα από αυτή την επαφή…
Συμπέρασμα: Οι Μαύροι Κύκνοι υπάρχουν…και στο κρασί. Μπορεί να αργούν να βγουν στο φως, μπορεί να κρύβονται σε μικρά οινοποιεία, μακρινά αμπελοτόπια, σκοτεινά υγρά κελάρια, αλλά είναι κάπου εκεί… και περιμένουν να βγούν, για να μας εκπλήξουν, να μας θυμίσουν ότι το «θαύμα» του κρασιού βρίσκεται στις ανατροπές που προκαλεί τόσο στις αισθήσεις μας όσο και στις αντιλήψεις μας (εμμονές να έλεγα;) για αυτό…
Στην υγειά σας!
Τάσος Πικούνης
Γνωρίζετε τη θεωρία του «Μαύρου Κύκνου»; Έχει να κάνει με τη στατιστική και τις πιθανότητες να παρουσιαστεί ή να συμβεί κάτι εντελώς, απολύτως αναπάντεχο. Ως γνωστόν οι κύκνοι είναι άσπροι. Που στηρίζεται όμως αυτή η πεποίθηση; Στο ότι ΠΟΤΕ δεν έχουμε παρατηρήσει προσωπικά (οι περισσότεροι από εμάς) ούτε ένα μαύρο κύκνο! Είναι όμως και σωστή; Όχι επίσης! Γιατί ενώ χιλιάδες γεγονότα -παρατηρήσεις λευκών κύκνων- την επιβεβαιώνουν, ένα και μόνο γεγονός -η εμφάνιση κάπου, κάποτε ενός Μαύρου Κύκνου μπορεί να την καταρρίψει!
Τώρα… ποια η σχέση του Μαύρου Κύκνου με το κρασί; Σπεύδω να την εξηγήσω.
Στο άρθρο μου του 2014 στο House of Wine με τίτλο «Είναι όλα τα Ασύρτικα... Ασύρτικα;» έθετα το ερώτημα «αν έχουν κάποια σχέση τα χαρακτηριστικά (των εκτός Σαντορίνης Ασύρτικων) με το ‘αυθεντικό’ Ασύρτικο, έτσι όπως πια το γνωρίζει όλος ο κόσμος μέσα από τις οινοποιήσεις των Σαντορινιών οινοπαραγωγών, του Σιγάλα, του Αργυρού, του Χατζηδάκη, του Γαβαλά ή της Γαίας;» και αμέσως έδινα την απάντηση: «…ότι τα Ασύρτικα της υπόλοιπης Ελλάδας έχουν τόση σχέση με το Ασύρτικο της Σαντορίνης -τις γνωστές μας ‘Σαντορίνες’- όσο οι διεθνείς οινοποιήσεις του Chardonnay έχουν σχέση με τα Chablis... σχεδόν καμιά». Με έντονα, φρουτώδη αρώματα, χαμηλή σχετικά οξύτητα, χωρίς μεταλλικότητα και ορυκτότητα, με λίγα λόγια χωρίς... Σαντορίνη! Δεν θα ήθελα να παρεξηγηθώ εδώ: Υπάρχουν εξαιρετικά, μοναδικά Ασύρτικα εκτός Σαντορίνης. Παράδειγμα το θαυμάσιο Ασύρτικο Sur Lie του Κώστα Βρυνιώτη. Μόνο που δεν έχουν τα ειδικά χαρακτηριστικά που χαρίζει το terroir της Σαντορίνης στα Ασύρτικά της.
Που βασιζόταν η βεβαιότητά μου; Μα στο γεγονός ότι δεν είχα δοκιμάσει ποτέ ένα εκτός Σαντορίνης Ασύρτικο που να έχει τα κοινά χαρακτηριστικά των Ασύρτικων του νησιού. Έβλεπα δηλαδή συνεχώς μόνο… άσπρους κύκνους, δεκάδες άσπρους κύκνους που ο αριθμός τους μεγάλωνε όσο δοκίμαζα νέα εκτός Σαντορίνης Ασύρτικα…
Αρκούσε όμως ένας μόνο Μαύρος Κύκνος να ρίξει την βεβαιότητά μου στα… Τάρταρα. Πίστευα ότι δεν θα τον έβλεπα ποτέ, γιατί… νόμιζα ότι δεν υπήρχε! Μέχρις ότου…
Βρισκόμουν σε κεντρικό Wine Bar της Αθήνας, πριν από αρκετό καιρό, με μικρή παρέα, απολαμβάνοντας το δεύτερο ποτήρι μας από ένα Σαντορινιό Ασύρτικο γνωστού παραγωγού, όταν στο διπλανό μας τραπέζι κατέφθασε με την παρέα του ο Αλέξανδρος Αβατάγγελος. Ποιος είναι ο Αλέξανδρος; Για όσους δεν τον γνωρίζουν, είναι ο ιδιοκτήτης των «Τηνιακών Αμπελώνων». Με επικεφαλής οινολόγο τον Θάνο Φακορέλη, οινολόγο την Ελένη Αλευρά και υπεύθυνο αμπελώνων τον Μιχάλη Τζανουλίνο, ο Αλέξανδρος ξεκίνησε τις φυτεύσεις των αμπελώνων του από το 2002 μέχρι το 2005 σε έκταση 100 στρεμμάτων σε 4 σημεία γύρω από τον Φαλατάδο της Τήνου, με Ασύρτικο, Μαυροτράγανο, Μαλαγουζιά και Αυγουστιάτη, σε υψόμετρο περίπου 450 μέτρων. Το σύγχρονο, μικρό οινοποιείο βρίσκεται στο μέσον του ενός από τα αμπελοτεμάχια και ο πρώτος τρύγος έγινε το 2008. Η ετήσια παραγωγή κυμαίνεται από 15.000 έως 17.000 φιάλες, μοιρασμένη ανάμεσα σε 4 ετικέτες με το brand name T-Oinos, τρεις εκ των οποίων μονοποικιλιακές συν ένα χαρμάνι Μαυροτράγανου με Αυγουστιάτη.
Πίσω στην ιστορία μας: Ο Αλέξανδρος έφτασε με δύο φιάλες λευκό κρασί χωρίς ετικέτα. Αφού τον χαιρέτησα και είπαμε τα… προφανή, κάθισε και ζήτησε να του κρυώσουν τα δύο κρασιά. Στο μεταξύ όλοι μας συνεχίσαμε να τσιμπολογάμε και να πίνουμε, μέχρις ότου, κάποια στιγμή, έφτασαν τα κρύα κρασιά του Αλέξανδρου. Τότε με ρώτησε τι πίνουμε, και όταν του είπα ζήτησε δύο επιπλέον ποτήρια, έβαλε μέσα κρασί και μας τα έδωσε. «Δοκίμασέ το» μου είπε… «Είναι ήδη 4 ετών και δεν το έχω δώσει στην αγορά»
Το δοκίμασα… και ο “Μαύρος Κύκνος” του εκτός Σαντορίνης Ασύρτικου εμφανίστηκε μεγαλοπρεπής μπροστά στα μάτια μου! Δεν πίστευα τι μύριζα και τι γευόμουν… Η θεωρία μου περί της διαφορετικότητας των εκτός Σαντορινης Ασύρτικων έγινε μέσα σε μια στιγμή θρύψαλά! Γύρισα στο κρασί που πίναμε πριν και ήπια μια γουλιά: Άχρωμο, άοσμο και άγευστο μπροστά σε αυτό που μας είχε προσφέρει ο Αλέξανδρος. «Είναι το Τ-Oinos Ασύρτικο Clos Stegastra” μου είπε με ένα χαμόγελο, γιατί έβλεπε την εντύπωση που μου είχε κάνει το κρασί. «Μόλις εμφιαλώσαμε τη σοδειά του ’11» συνέχισε. Ήταν Μάρτιος του ’15! Και το κρασί ήταν ολόφρεσκο, με μια οξύτητα κοφτερή σαν καλοακονισμένο μαχαίρι!
Είναι ένα κρασί που έχεις την εντύπωση ότι γεννήθηκε από αυτό το μοναδικό terroir της Σαντορίνης: Η οξύτητα είναι εκεί, η μεταλλικότητα επίσης, τα μέτρια σε ένταση ‘φρούτα’ στη μύτη, που θυμίζουν εσπεριδοειδή, ο 'ορυκτός' χαρακτήρας της ποικιλίας επίσης σε πρώτο πλάνο. Εκει όμως που υπερβαίνει τις Σαντορίνες είναι στο νεύρο που περιμένει κάποιος από το Ασύρτικο: Εδώ το βρίσκουμε σε μία εξαιρετική ισορροπία με το αλκοόλ και το ‘σώμα’ του κρασιού. Θα λέγαμε ότι στο στόμα το κρασί διαθέτει την ένταση ενός εξαιρετικού Premier Cru Chablis! Μόλις 5.000 φιάλες είναι η παραγωγή του κρασιού που κοντράρει σε επίπεδο ποιότητας (αλλά και τιμής!) κάποια από τα πιο ονομαστά λευκά κρασιά στον κόσμο…
Έχοντας στο νου το κεντρικό θέμα του WineWeekly, του εβδομαδιαίου Newsletter του House of Wine της 10ης Οκτωβρίου 2016, δηλαδή τα εκτός Σαντορίνης Ασύρτικα, χάρηκα πραγματικά που μου έδωσε την ευκαιρία να θυμηθώ την πρώτη επαφή μου με το καλύτερο μάλλον Ασύρτικο εκτός Σαντορίνης (ή και εντός;) και το μοναδικό με τα "αυθεντικά" χαρακτηριστικά της ποικιλίας όπως εκφράζονται από το terroir της Σαντορίνης. Αλλά και να… ομολογήσω το μάθημα που πήρα από αυτή την επαφή…
Συμπέρασμα: Οι Μαύροι Κύκνοι υπάρχουν…και στο κρασί. Μπορεί να αργούν να βγουν στο φως, μπορεί να κρύβονται σε μικρά οινοποιεία, μακρινά αμπελοτόπια, σκοτεινά υγρά κελάρια, αλλά είναι κάπου εκεί… και περιμένουν να βγούν, για να μας εκπλήξουν, να μας θυμίσουν ότι το «θαύμα» του κρασιού βρίσκεται στις ανατροπές που προκαλεί τόσο στις αισθήσεις μας όσο και στις αντιλήψεις μας (εμμονές να έλεγα;) για αυτό…
Στην υγειά σας!
Τάσος Πικούνης
Σχετικά Άρθρα
