Τα Κλειστά Αποστακτήρια της Σκωτίας

Από τον Κ. Κοντογιώργη


Την εβδομάδα που μας πέρασε, ήπια αρκετά whiskies, διαφόρων ειδών, από το πάντα τίμιο και σταθερή αξία Jameson, το κλασικό δεκάρι Ardbeg, το ακόμη κλασσικότερο και επίσης δεκάρι Springbank, ώσπου χτες κατέληξα σε ακόμη ένα σπουδαίο δεκαράκι, το διαχρονικό Laphroaig. Για το τελευταίο ειδικά, θα ήθελα να παρατηρήσω, ότι μου φαίνεται ελαφρώς διαφορετικό από την αμέσως προηγούμενη ετικέτα. Και όταν λέω διαφορετικό, δεν εννοώ ούτε προς το χειρότερο, ούτε προς το καλύτερο, απλώς εντοπίζω κάποιες αλλαγές, με κυριότερη το ότι μου φαίνεται λίγο λιγότερο τυρφώδες. Εξάλλου, τώρα τελευταία ανησύχησα για το θρυλικό αυτό αποστακτήριο, όταν είδα ετικέτες καινούριες χωρίς αναγραφόμενη ηλικία παλαίωσης, όπως το 1815, ή το Four Oak. To Laphroaig άλλωστε ήταν από τα τελευταία αποστακτήρια στη Σκωτία που δεν είχε πέσει ακόμη σε αυτή την παγίδα, μπορείτε να διαβάσετε το άρθρο Ο παλιός είναι αλλιώς, για να καταλάβετε τι εννοώ. Πολύ φοβάμαι όμως ότι τα επόμενα χρόνια όλοι εκεί θα καταλήξουν, εκτός και αν κάποιοι κλείσουν. Σήμερα λοιπόν, θα κάνω μια ιστορική αναδρομή, αναφέροντας κάποια από τα αποστακτήρια που έκλεισαν στο παρελθόν, ρίχνοντας και μια ματιά στους λόγους.

Θα ξεκινήσω δίνοντας μια βασική οδηγία προς ναυτιλομένους και όταν λέω ναυτιλομένους, εννοώ όλους αυτούς που ασχολούνται με την αγορά whisky και κυρίως με τις δημοπρασίες. Προσοχή. Δεν είναι όλα τα whisky από κλειστά αποστακτήρια, σπάνια. Κάποια όντως είναι και πάρα πολύ μάλιστα, αναλόγως βέβαια και για ποια ετικέτα μιλάμε. Είναι όμως και αρκετά, τα οποία, είτε λόγω του ονόματος του αποστακτηρίου, είτε λόγω του ότι υπάρχουν ακόμη πολύ μεγάλα στοκ, είτε και για τους δυο μαζί λόγους, δεν είναι τόσο σπάνια. Πάμε τώρα να τα δούμε.

Υπάρχουν δυο κύριες χρονικές περίοδοι όπου είχαμε κλείσιμο αποστακτηρίων σε μεγάλη κλίμακα, η πρώτη λίγο μετά τη λήξη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου και η δεύτερη, την δεκαετία του 80. Στην πρώτη περίπτωση, τα αποστακτήρια που κλείνουν είναι κατά βάση από την περιοχή του Campeltown, όπου βρίσκεται και το τεράστιο Springbank. Ο πόλεμος μέχρι και τις αρχές της δεκαετίας του 20, έχει εξαντλήσει τα αποθέματα σε κριθάρι, τα περισσότερα αποστακτήρια παρέμειναν κλειστά, μέχρι τη λήξη του, η οικονομική ζημιά που έγινε όμως, ήταν για πολλούς μη αναστρέψιμη. Στο Campeltown λοιπόν κλείνουν, το 1927 το Albyn, το 1923 το Ardlussa, το 1923 το Argyll, το 1927 το Benmore, το 1924 το Burnside, το 1922 το Dalaruan, το 1925 το θρυλικό Dalintober, που το έκαναν και τραγούδι, το 1925 το Glengyle, το 1923 το Glen Nevis, το 1926 το Glenside, την ίδια χρονιά το Kilnoch, το 1925 το Hazelburn, το 1928 το Lochead, το 1925 Lochruan, to 1926 to Springside. Υπάρχει ακόμη μια σειρά αποστακτηρίων στον ίδιο τόπο, τα οποία έκλεισαν τον δέκατο ένατο και όχι τον εικοστό αιώνα, όπως τα Broombrae, Caledonian, Drumore, Highland, Kintyre, Meadowburn, Mossfield,Glenramskil, και Union, ενώ υπάρχει και ακόμη ένα στην ίδια περιοχή που έκλεισε ακόμη πιο παλιά, μετά από μόλις επτά χρόνια λειτουργίας και είναι το Ballegreggan, το οποίο έκλεισε το 1797. Καταλαβαίνετε λοιπόν, ότι στο Campeltown έγινε σφαγή, αλλά δεν ήταν μόνο εκεί που έκλεισαν αποστακτήρια. Ήταν και αποστακτήρια άλλων περιοχών που επηρεάστηκαν, όπως το Port Charlotte στο Islay, ή το Ballechin στα Highlands, το Annandale, το Auchinbrae και άλλα που σίγουρα θα λησμόνησα, γιατί ο αριθμός είναι μεγάλος.

Το δεύτερο κραχ έρχεται τη δεκαετία του 80.Τότε έχουμε υπερβολικά μεγάλη παραγωγή και αντίστοιχα μειωμένη ζήτηση, με το προφανές αποτέλεσμα. Ωστόσο, οι μυημένοι γνωρίζουν, ότι τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο, ήταν μεγάλη πολυεθνική του χώρου, η οποία προσπάθησε να πάρει υπό την κατοχή της πάρα πολλά αποστακτήρια, στην ουσία με εκβιαστικούς όρους, αφού η οικονομική κατάσταση της εταιρίας αυτής επέτρεπε κάτι τέτοιο και αυτό οδήγησε στον αφανισμό όσους δεν συμβιβάστηκαν, ευτυχώς ήταν κάμποσοι και αυτοί που άντεξαν την πίεση. Το μεγάλο μπαμ γίνεται το 1983, όπου τότε κλείνουν τα Banff, Dallas Dhu, Glen Albyn, Glen Mhor, Glenlochy, North Port, Glenugie, Saint Magdalene, Port Ellen, στο οποίο είχα αφιερώσει παλαιότερο άρθρο και Brora, στο οποίο θα αφιερώσω μελλοντικό, σας έδωσα όμως μια ιδέα στο άρθρο για το Clynelish. Από αυτά, το Dallas Dhu είναι πλέον μουσείο, το Glenlochy και το Saint Magdalene μετατράπηκαν σε κατοικίες,το Glenugie και το Brora παραμένουν ως είχαν, στο Port Ellen λειτουργούν μόνο οι μονάδες βυνοποίησης, ενώ τα υπόλοιπα γκρεμίστηκαν. Το 1985, είχαν κι άλλοι σειρά, να τους πάρει και να τους σηκώσει. Colvanmore, Glenflagler, Glenesk, Millburn, έκλεισαν, αλλά παραμένουν προς το παρόν στις θέσεις τους, με άλλη χρησιμότητα, για παράδειγμα το Millburn είναι εστιατόριο, ενώ το Glenury Royal καταστάφηκε. Το 1992 κλείνει το Coleburn και το Littlemill, το οποίο καταστρέφεται ολοκληρωτικά το 2005 από φωτιά. Το 1993 σειρά έχουν το Pittyvaich και το τεράστιο Rosebank, στο οποίο θα αφιερώσω άρθρο στο μέλλον, το 1998 κλείνει το Imperial και τέλος το 2002, το επίσης σπουδαίο Caperdonich.

Με αυτά και με αυτά, εκεί που υπήρχαν στη Σκωτία πάνω από 400 αποστακτήρια, πριν από 2 χρόνια φτάσαμε στα 98 και στις μέρες μας ευτυχώς υπάρχει μια ανάπτυξη, με αποτέλεσμα να υπάρχουν πλέον γύρω στα 110, ακριβώς δεν θυμάμαι το νούμερο, αφού ανοίγουν ευτυχώς με γοργούς ρυθμούς.

Βρήκα στην αποθήκη κάτι λίγες μινιατούρες από το απίθανο Benriach Curiositas.


Ο Κυριάκος Κοντογιωργης ασχολείται από το 1992 με τα κρασιά και τα αποστάγματα, είναι ιδιοκτήτης εταιρείας που ασχολείται με την εμπορία των συγκεκριμένων προϊόντων, καθώς επίσης είναι και γνωστός συλλέκτης whisky και cognac. Εχει μόνιμη συνεργασία με όλους τους μεγάλους οίκους δημοπρασιών whisky, όπως Christies, McTears, Bonhams. Η ενασχόληση του για 22 και πλέον χρόνια σε αυτό τον χώρο, του έχει δώσει βαθιά και εμπεριστατωμένη γνώση στο whisky, τόσο σε επίπεδο τεχνικών στοιχείων, όσο και σε επίπεδο ιστορικών λεπτομερειών.

Share: