«Διαμαντάκια» και «λιθαράκια»: Η παθογένεια της οινοποιίας στην Ελλάδα

«Διαμαντάκια» και «λιθαράκια»: Η παθογένεια της οινοποιίας στην Ελλάδα
Από τον Τ. Πικούνη

Μια εικόνα, χίλιες λέξεις! Αν θέλετε να αντιληφθείτε την παθογένεια του Ελληνικού κρασιού, αρκεί να δείτε την ακόλουθη εικόνα! Μέσα στη βαθιά κρίση, και όταν η παραγωγή κρασιού καταρρέει, οι οινοποιοί... υπερδιπλασιάζονται! Νέοι οινοποιοί ξεφύτρωσαν και ξεφυτρώνουν κάθε μέρα, και πολλαπλασιάζονται σαν τα κουνέλια!

Σπεύδω βέβαια να επισημάνω -για να σας προλάβω- το προφανές: Ναι, για να στηριχθεί η δυναμική του Ελληνικού κρασιού, χρειάζονται νέοι οινοποιοί, νέο αίμα, νέα ταλέντα. Αλλά... σε λογικούς αριθμούς! Και... ταλέντα! Και σε μια οικονομία που αναπτύσσεται! Ο υπερεπαγγελματισμός που μαστίζει την ελληνική οικονομία, η κυριαρχία της πολύ μικρής επιχείρησης που -με όποια κριτήρια- δεν είναι βιώσιμη, μεταφέρεται και στο κρασί! Η μείωση της παραγωγής οίνου δεν μοιράστηκε ανάμεσα στην υπερπληθώρα των οινοποιείων: τα μεγάλα και μεσαία οινοποιεία συγκράτησαν -και μερικά αύξησαν- τις πωλήσεις τους. Που σημαίνει ότι η «φτώχεια» μοιράστηκε στους νέους και «μικρούς».

Μας αρέσει να συντηρούμε μύθους, ιδιαίτερα στο κρασί. Ένας από αυτούς είναι ο μύθος των «μικρών οινοποιών» που κάνουν τα «διαμαντάκια» εκείνα που ο κάθε γευσιγνώστης «ανακαλύπτει» σε κάποιο μικρό, άγνωστο οινοποιείο... Κατά τον μύθο, είναι αυτοί που κάνουν τα σπουδαία κρασιά, και όχι οι «μεγάλοι» οινοποιοί. Είναι ίσως μια άλλη έκδοση του μύθου του Δαυίδ που νικά τον Γολιάθ!

Ας πάμε τώρα στην πραγματικότητα και ας «προσγειωθούμε» σε αυτή κάπως ανώμαλα, στον πραγματικό κόσμο δηλαδή όπου σχεδόν ποτέ ο Δαυίδ δεν νικά τον Γολιάθ! Το ίδιο συμβαίνει και με την πλειοψηφία των «μικρών» οινοποιών, με κάποιες λαμπρές εξαιρέσεις που απλά επιβεβαιώνουν τον κανόνα! Σχεδόν πάντα, θα βρει κανείς τα καλύτερα κρασιά στα μεσαίου μεγέθους οινοποιεία, καθώς και στα λίγα μεγάλα που διαθέτουμε. Είναι φυσικό, βέβαια: Αυτά τα οινοποιεία έχουν την οικονομική και τεχνική δυνατότητα να διεξάγουν έρευνες, δοκιμές και δοκιμαστικές οινοποιήσεις, να παράγουν πειραματικά κρασιά και -το κυριότερο- να προσλαμβάνουν οινοποιούς υψηλού ή και διεθνούς επιπέδου. Εντούτοις, όλοι, τόσο οι ειδικοί όσο και οι φανατικοί φίλοι του κρασιού, αρνούνται να αποδεχτούν αυτή την αλήθεια... βλέπετε η ρομαντική ιστορία του «μικρού» ή «φτωχού» ή του κατά οποιονδήποτε τρόπο καταφρονεμένου που τελικά νικά τον «μεγάλο», «πλούσιο» και επιτυχημένο, είναι το κεντρικό θέμα όλων των παραμυθιών της παιδικής μας ηλικίας, μηδέ του Χριστιανισμού εξαιρουμένου!
 Τελικά, ο διαχωρισμός μικρών και μεγάλων οινοποιών είναι λανθασμένος και χωρίς νόημα: Απλά υπάρχουν σημαντικοί και ασήμαντοι οινοποιοί, όπως σε όλα τα επαγ-γέλματα.

Υπάρχει όμως και ένας άλλος μύθος, που συνοδεύει τον πρώτο: ότι οι φίλοι του κρασιού θέλουν να υποστηρίξουν τους μικρούς οινοποιούς και ψάχνουν να βρουν και να αγοράσουν τα κρασιά τους που οι κάβες -για πολλούς υποτίθεται λόγους- δεν τα φέρνουν!

Πριν κάποια χρόνια το House of Wine, θέλοντας ακριβώς να προβάλλει αυτούς τους λίγους μικρούς παραγωγούς που έκαναν εξαιρετικά κρασιά, πραγματικά «διαμαντάκια», δημιούργησε μια νέα κατηγορία, τα «boutique οινοποιεία του Ελληνικού αμπελώνα» όπου, μετά από έρευνα σε όλη την Ελλάδα, επέλεξε 7-10 μικρά οινοποιεία για αυτή την κατηγορία, που τα διαφήμισε και τα πρόβαλλε μέσα από όλα τα κανάλια που διέθετε. Θυμάμαι τα τόσα «μπράβο» που εισπράξαμε από τους πάντες για την εξαιρετική μας κίνηση και πρωτοβουλία. Δυστυχώς οι έπαινοι ήταν το μόνο που εισπράξαμε! Ελάχιστοι αγόρασαν τα κρασιά που θεωρητικά υποστήριζαν, ελάχιστοι τα δοκίμασαν, και η «εξαιρετική μας πρωτοβουλία» βυθίστηκε στα μαύρα νερά της οικονομικής αποτυχίας του εγχειρήματος!

Το «μέτρον ἄριστον» του αρχαίου ημών Κλεόβουλου έχει την ίδια μοίρα με τα υπόλοιπα αποφθέγματα του ιδίου στην Ελλάδα του σήμερα: «ἡδονῆς κρατεῖν», «βίᾳ μηδὲν πράττειν», «ἀδικίαν φεύγειν», όλα στα νεοελληνικά σκουπίδια!

Αλλά αν προσπαθήσουμε να εφαρμόσουμε το «μέτρον» στο κρασί και στους νέους οινοποιούς, και με δεδομένο ότι δεν μπορεί κανείς να εξοβελίσει τον υπερεπαγγελματισμό σε μια ελεύθερη δημοκρατική οικονομία, ας προσπαθήσουμε να διαχωρίσουμε την ήρα από το σιτάρι, και στην περίπτωσή μας τα «διαμαντάκια» από τα «λιθαράκια». Ναι, υπάρχουν αρκετά διαμαντάκια, κάποια λαμπρά, λίγα υπέρλαμπρα, που θα οδηγήσουν το ελληνικό κρασί σε νέα ύψη, και τους οινοποιούς τους στις επόμενες «κατηγορίες» και στην εθνική ομάδα των Ελλήνων οινοποιών. Αλλά -όπως και στη φύση- υπάρχουν πολύ περισσότερα ασήμαντα «λιθαράκια»... ας αποδεχτούμε αυτή την αλήθεια και ας πάψουμε να προσδίδουμε στο σύνολο των μικρών οινοποιών ιδιότητες που δεν έχουν.

Τελικά, ο διαχωρισμός μικρών και μεγάλων οινοποιών είναι λανθασμένος και χωρίς νόημα: Απλά υπάρχουν σημαντικοί και ασήμαντοι οινοποιοί, όπως σε όλα τα επαγγέλματα.


Στην υγειά σας!

Τάσος Πικούνης

Μοιραστείτε το άρθρο: