Την Καθαρά Δευτέρα το κατάστημά μας στο Χαλάνδρι θα είναι ανοικτό 10:00-18:00

Το γλωσσάρι του Τριωδίου και της Σαρακοστής

Το γλωσσάρι του Τριωδίου και της ΑποκριάςΑπό τον Τ. Πικούνη



"Τηρείτε τας παραδόσεις"... Και αν όχι λόγω βαθειάς χριστιανικής πίστης ή για εθνικούς λόγους, τουλάχιστον για πιό ...πεζούς λόγους, όπως η απόλαυση φαγητών και κρασιών!

Υπάρχουν πολλές σημαντικές ημερομηνίες, κυρίως θρησκευτικές από τώρα και μέχρι το Πάσχα, που έχουν σχέση με το τι τρώμε και τι πίνουμε.

Εμείς έχουμε ήδη γράψει σχετικά στο άρθρο μας "Κρασί και Σαρακοστή"  αλλά και προτείνουμε ήδη τα "Τα Κρασιά των Σαρακοστιανών" που ταιριάζουν με τα θαυμαστά και νοστιμότατα Σαρακοστιανά πιάτα! και βέβαια, πριν τη Σαρακοστή, υπάρχει η "παραδοσιακή" Τσικνοπέμπτη, που όλοι λίγο-πολύ δίνουμε και ...καταλαβαίνει στα κρεατικα, τα ψητά και στα διάφορα "κοψίδια". Και βέβαια, σας προτείνουμε και τα "Ερυθρά της Τσικνοπέμπτης" ώστε το ταίριασμα να είναι απόλυτο...

Το θέμα μας όμως εδώ είναι άλλο: Πάρα πολλοί- οπωσδήποτε οι νεώτεροι σε ηλικία- φίλοι του κρασιού- δεν γνωρίζουν τις σημαντικές ημερομηνίες της Σαρακοστής ή του Τριωδίου, ή τις γνωρίζουν αποσπασματικά. Αποκριά, τριώδιο, Σαρακοστή, Τσικνοπέμπτη, της Τυρινής κλπ. κλπ. είναι λέξεις που σε πολλούς δεν λένε τίποτα, άγνωστες λέξεις χωρίς σημασία!
Και επειδή εμείς στο House of  Wine πιστεύουμε ότι η γνώση είναι η "έκτη αίσθηση" που ενισχύει την απόλαυση, δημιουργήσαμε ένα μικρό γλωσάρι με τις διάφορες γιορτές και τα φαγητά που συνηθίζονται -ή επιτρέπονται. Βέβαια σήμερα όλα επιτρέπονται, αλλά οι απαγορεύσεις και οι νηστείες του παρελθόντος αφ' ενός μας έδιναν την ευκαιρία να γευθούμε τα εξαιρετικά νηστίσιμα πιάτα της πατρίδας μας, αφ' ετέρου να απολαύσουμε με πολύ μεγαλύτερη ένταση κάποια από τα αγαπημένα μας "αμαρτωλά" πιάτα, μετά την νηστεία.

Όσο για το κρασί... λυπάμαι να σας το πω, αλλά... απαγορεύεται, εκτός από ορισμένες ημερομηνίες! Αλλά, αυτό έχει καταστρατηγηθεί προ πολλού, και όλοι πίνουν το κρασί τους τη σαρακοστή, μαζί με τα εξαιρετικά σαρακοστιανά πιάτα που μάλιστα ταιριάζουν εξαιρετικά με τα κρασιά μας...

Ας δούμε λοιπόν το γλωσάρι μας, με τη σειρά της εμφάνισης των σημαντικών ημερών ή περιόδων:

Τριώδιο. Αφορά την περίοδο των 70 ημερών πριν από το Πάσχα και λήγει το Μεγάλο Σάββατο. Η ονομασία της προέρχεται από το ομώνυμο εκκλησιαστικό βιβλίο, που περιλαμβάνει τους ύμνους που ψάλλονται στι εκκλησίες αυτή την περίοδο. Το Τριώδιο είναι βιβλίο ύμνων, που όμως συντίθενται από τρείς ωδές, σε αντίθεση με τους υπόλοιπους ύμνους της εκκλησίας που συντίθενται από εννέα ωδές ο κάθε ένας.

Αποκριά: Η ελληνική αποκριά έχει τις ρίζες της στην αρχαία Ελλάδα. Συνδέεται με την λατρεία του Διονύσου, θεού του κρασιού και των εορτασμών. Η αποκριά διαρκεί τρεις εβδομάδες, και ξεκινάει μαζί με το Τριώδιο. Ξεκινά την πρώτη Κυριακή, την Κυριακή του "Τελώνη και Φαρισαίου", που προτρέπει τους Χριστιανους να είναι ταπεινοί. Η δεύτερη Κυριακή είναι του "Ασώτου Υιού" και διδάσκει την αξία της μετάνοιας. Η τρίτη είναι η Κυριακή των "Απόκρεω", η τελευταία ημέρα πριν το Πάσχα που επιτρέπεται να τρώγεται κρέας. Η τελευταία Κυριακή της αποκριάς, κατα την οποία οι εορτασμοί και οι εκδηλώσεις φτάνουν στο απώγειο τους, είναι η "Τυρινή" (Κυριακή της Τυροφάγου), και κατά την εβδομάδα που ακολουθεί επιτρέπεται η βρώση τυροκομικών, αυγών και ψαριών. Το τέλος της αποκριάς είναι την αυγή της επόμενης μέρας: η πρώτη μέρα της Σαρακοστής, η γνωστή μας Καθαρά Δευτέρα.

Τσικνοπέμπτη: Η Τσικνοπέμπτη γιορτάζεται την Πέμπτη 11 μέρες πριν την Καθαρά Δευτέρα και είναι μια ετήσια γιορτή, της οποίας η αρχή χάνεται μέσα στους αιώνες. Είναι η μέρα που τρώγεται κατά κόρον κρέας. Η λέξη Τσικνοπέμπτη προέρχεται από τις λέξεις "τσίκνα" (η μυρωδιά του καμένου ψημένου κρέατος) και "Πέμπτη". Η τσίκνα (ή "κνίσσα" στην αρχαιότητα) ήταν το άρωμα του ψητού κρέατος που προσφερόταν σαν θυσία στους θεούς στις παγανιστικές γιορτές του διονύσου. Είναι μια μέρα χαράς αλλά και προετοιμασίας για τους Ελληνορθόδοξους χριστιανούς, καθώς η 40-ήμερη περίοδος της Σαρακοστής πριν το Πάσχα πλησιάζει. Σε κάποια μέρη στην Ελλάδα, ιδιαίτερα στην επαρχεία της Πελοπονήσσου, την εβδομάδα της Τσικνοπέμπτης, οι άνθρωποι σφάζουν τα γουρούνια τους και ετοιμάζουν νόστιμους μεζέδες: "πηχτή", "ομάτια", "τσιγαρίδες", λουκάνικα, κτλ.

Μεγάλη Τεσσαρακοστή ή Σαρακοστή: Ονομάζεται "Σαρακοστή" γιατί περιλαμβάνει σαράντα ημέρες νηστείας.Η ονομασία Τεσσαρακοστή κατ'άρχάς σήμαινε την τεσσαρακοστή ημέρα πριν το Πάσχα, γρήγορα όμως το όνομα δώθηκε σε όλη την περίοδο της νηστείας πριν το Πάσχα. Η Μεγάλη Σαρακοστή αποτελεί την προετοιμασία των πιστών για τη γιορτή της Ανάστασης του Χριστού από την οποία και προσδιορίζεται κατ' έτος ως κινητή περίοδος. Διαρκεί από την Καθαρά Δευτέρα μέχρι και την Παρασκευή πριν το Σάββατο του Λαζάρου, οπότε ακολουθεί η Κυριακή των Βαΐων και η Μεγάλη Εβδομάδα. Η δε Κυριακή των Βαΐων είναι η τελευταία ημέρα της περιόδου αυτής.

Σε όλες τις ημέρες της Μεγάλης Σαρακοστής τηρείται αυστηρή νηστεία εκτός του Σαββάτου και Κυριακής, όπου επιτρέπεται η κατανάλωση κρασιού και λαδιού. Στις υπόλοιπες ημέρες η νηστεία συνίσταται σε ξεροφαγία , δηλαδή σε φυτικές τροφές χωρίς λάδι. Εξαίρεση αποτελεί η γιορτή των Αγίων Τεσσαράκοντα μαρτύρων όπου καταλύεται το λάδι καθώς και ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου οπότε επιτρέπεται το ψάρι, όποια μέρα και να γιορτασθεί.

Η Μεγάλη Εβδομάδα δεν περιλαμβάνεται στη Σαρακοστή αν και συνεχίζεται η νηστεία που είναι ιδιαίτερα αυστηρότερη. Στη πραγματικότητα μαζί με την εβδομάδα των Αγίων Παθών είναι περίοδος πενήντα ημερών

Οι αντίστοιχες ημερομηνίες για το 2014 είναι:

>-Αρχή Τριωδίου, Κυριακή του Τελώνη και του Φαρισαίου, 9 Φεβρουαρίου
-Τσικνοπέμπτη, Πέμπτη 20 Φεβρουαρίου
-Ψυχοσάββατο, Σάββατο 22 Φεβρουαρίου
-Κυριακή των Απόκρεω, Κυριακή 23 Φεβρουαρίου 
-Της Τυροφάγου, Κυριακή 2 Μαρτίου
-Καθαρή Δευτέρα, Δευτέρα 3 Μαρτίου
-Κυριακή της Ορθοδοξίας, Κυριακή 9 Μαρτίου
-Ευαγγελισμού, Τετάρτη 25 Μαρτίου
-Κυριακή των Βαίων, Κυριακή 13 Απριλίου
-Πασχα, Κυριακή 20 Απριλίου .

Μοιραστείτε το άρθρο: