Σαντορίνη revisited...

Από τον Τ. Πικούνη

Το να έχεις πολλά χρόνια να ταξιδέψεις στη Σαντορίνη ασφαλώς δεν αποτελεί κάτι για το οποίο μπορεί να είσαι... υπερήφανος. Μάλλον το αντίθετο! (Το γιατί είναι μια πολύ δυσάρεστη προσωπική εμπειρία, που η ανάμνησή της με κράτησε μακριά από το νησί... ) Σου δίνει όμως ενα σημαντικό πλεονέκτημα απέναντι στους συχνούς ταξιδευτές: Μπορείς να διαπιστώσεις εύκολα τις μεγάλες και μικρές αλλαγές, θετικές και αρνητικές. Ιδιαίτερα δε όταν -όπως στην περίπτωση τη δική μου- ο χρονικός ορίζοντας της προηγούμενης επίσκεψής μου χάνεται στα βάθη του παρελθόντος.

Είναι τεράστιες οι αλλαγές που έχουν επέλθει στο νησί από τότε που το επισκέφθηκα τελευταία φορά. Και το περίεργο είναι ότι κάθε αλλαγή έχει τα θετικά και τα αρνητικά της σημεία. Ας πάρουμε την πρώτη και την εμφανέστερη αλλαγή, που δεν είναι άλλη από την άναρχη οικοδόμηση του ελεύθερου χώρου -αλλά και των αμπελώνων- της Σαντορίνης. Κάτι που με ενοχλεί ιδιαίτερα, αφού όσο και αν προσπάθησα να... κοιμήσω μέσα μου τον αρχιτέκτονα, ποτέ δεν τα κατάφερα...

Όπως σε όλο τον κόσμο, η δημοφιλία μιας περιοχής φέρνει και την ανάπτυξη. Και η ανάπτυξη με τη σειρά της φέρνει την οικοδομική ανάπτυξη: καταστήματα, σπίτια διακοπών, ξενοδοχεία. Ποια τα θετικά της; Η δυνατότητα φιλοξενίας περισσότερων επισκεπτών, τα οικονομικά οφέλη από την οικοδόμηση, την ενοικίαση, τον τουρισμό, την εστίαση. Αλλά... κτίρια παντού; Άναρχα; Και αισθητικά απαράδεκτα; Τα άσχημα και πολύ άσχημα κτίρια στη Σαντορίνη είναι δυστυχώς η πλειοψηφία... Γιατί θα έπρεπε να είναι έτσι; Η ασχήμια είναι απαραίτητη; Μια κακή απομίμηση του "παραδοσιακού", και η κατάληξη σε κιτς κυριαρχεί... Η κάποτε εκτυφλωτική σε ομορφιά Οία μοιάζει με αθηναϊκή πολυκατοικία σε... κατάκλιση! Στα Φυρά που ήδη είναι αδιάβατα με αυτοκίνητο το Μάιο, τι γίνεται τον Αύγουστο;

Η ασχήμια των νέων κτιρίων της Σαντορίνης, φαίνεται μόλις ανέβεις ψηλά απο το απαράδεκτο -αισθητικά και λειτουργικά- αεροδρόμιο του νησιού. Ευτυχώς περιορίζεται σε ότι "στέκεται" στο ίσιωμα. Δίπλα στους βασικούς δρόμους, σε μαγαζιά κυρίως. Οτι όμως "κρέμεται" στους γκρεμούς του νησιού εξακολουθεί να είναι εντυπωσιακό, με το νέο να προσθέτει στο παλιό χτισμένου τοπίο πολυπλοκότητα, με τις μπλε και τυρκουάζ "πινελιές" -ναι, τις πισίνες!- να τονίζουν με την αντίθεσή τους ακόμα περισσότερο το "μεγάλο λευκό", συμπληρωματικές των φωτοσκιάσεων του κυβιστικού κατάλευκου δομημένου τοπίου... Το περπάτημα στα δρομάκια των οικισμών που κρέμονται πάνω απ´ την καλντέρα εξακολουθεί να είναι από τους καλύτερους περίπατους στις Κυκλάδες... και στην Ελλάδα.

Βέβαια, όσο πιο "άσχημη" γίνεται η "εσωτερική" Σαντορίνη, τόσο περισσότερο βουλιάζει το νησί από κόσμο! Παράδοξο; Μάλλον όχι, γιατί υπάρχουν κάποια πράγματα που δύσκολα καταστρέφονται: το επιβλητικό ηφαίστειο, οι μαύρες από τη λάβα παραλίες με την άγρια ομορφιά τους, οι επιβλητικές κατεβασιές του νησιού προς τη θάλασσα. Άφησα τελευταία την καλντέρα. Μοναδικό τοπίο στον κόσμο όπου τα φυσικά φαινόμενα παίρνουν μια άλλη, μοναδική διάσταση, λες και ο χώρος της καλντέρας έχει ξεφύγει από τους κλασσικούς νόμους της φύσης και ενσωματώνει το υπερφυσικό: η διάσημη δύση -που την είχα ξεχάσει και ειρωνευόμουν τη μανία των τουριστών να την απολαύσουν, μέχρι που άνοιξα το παράθυρό μου στο ξενοδοχείο "Ηλιότοπος" στο Ημεροβίγλι, και την είδα, στην απίστευτη ομορφιά και μεγαλοπρέπειά της κάτω από τα μαύρα σύννεφα. Η τα σύννεφα να χαμηλώνουν μέσα στην καλντέρα, να αγγίζουν τη θάλασσα λες και κατέβηκε ο ουρανός και ακούμπησε επάνω της να ξεκουραστεί, με τα πλοία να σχίζουν όχι το νερό αλλά τα... σύννεφα! Απόκοσμο, μαγευτικό... σαν ένας τεράστιος πίνακας του Magritte...

Πάμε τώρα στα "δικά" μας.

Θα πρέπει να επισκεφθεί κάποιος τη Σαντορίνη για να καταλάβει τη σημασία του κρασιού στο νησί και στην οικονομία του. Η Σαντορίνη είναι μάλλον η μόνη περιοχή της Ελλάδας όπου η επίσκεψη σε οινοποιείο είναι ουσιαστικά επίσκεψη σε κάτι σαν Wine bar, bistro μέχρι και εστιατόριο! Και αυτό είναι θετικό, παρά την "βιομηχανοποίηση" των γευσιγνωσιών σε κάποια οινοποιεία, όπως της Santo, που εντούτοις δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά, αφού η προσέλευση του κοινού είναι τεράστια! Το σημείο έχει συγκλονιστική θέα στην καλντέρα, τα τουριστικά λεωφορεία έρχονται το ένα μετά το άλλο, και είναι μόλις αρχές Μαΐου!

Το οινοποιείο της Γαίας με τον υπαίθριο χώρο της γευσιγνωσίας περίπου 20 μέτρα από το κύμα πάνω στην μαύρη παραλία του νησιού, και με τα κύματα σε στυλ ωκεανού να σκάνε επάνω της, είναι κάτι που -μαζί με τους Θαλασσίτες και τα υπόλοιπα κρασιά της Γαίας βέβαια- δεν πρέπει να χάσει κανένας επισκέπτης.

Όπως δεν πρέπει κανένας φίλος του κρασιού να χάσει το οινοποιείο Βενετσάνου, που κυριολεκτικά κρέμεται στον γκρεμό πάνω από το λιμάνι, το παλαιότερο μάλλον οινοποιείο που λειτουργεί με το σύστημα της βαρύτητας, και όπου το κρασί έφτανε μέχρι το λιμάνι με σωλήνες(!) για να μπεί κατ' ευθείαν στα βαρέλια των πλοίων της εποχής! Εντυπωσιακά τα κρασιά ασφαλώς, αλλά επίσης εντυπωσιακή η ποιότητα των συνοδευτικών της γευσιγνωσίας: Ο εκπληκτικός πελτές του νησιού μαζί με την εξ' ίσου θαυμάσια φάβα και τα ντοματάκια είναι πάντα η βάση εκκίνησης, που μπορεί να φτάσει μέχρι ένα πλήρες gourmet γεύμα. Εδώ -στα βασικά συνοδευτικά-έλαμψε το οινοποιείο Βενετσάνου με το "μπαλκόνι" στην καλντέρα και τα εξαιρετικά μικρά πιάτα με τις τοπικές λιχουδιές.

Στο οινοποιείο Καραμολέγκου -όπου δοκίμασα όλα τα κρασιά- λειτουργεί ένα πλήρες μεγάλο εστιατόριο όπου τα τοπικά νοστιμότατα πιάτα συνοδεύονται από εντυπωσιακά κρασιά του οινοποιείου, δημιουργίες του νέου ταλαντούχου οινοποιού, και όπου η εμπειρία του Βαγγελη Μπελζενίτη στην οργάνωση και λειτουργία του εστιατορίου είναι εμφανής.

Και καταλήγουμε στον πιο εντυπωσιακό συνδυασμό φαγητών και κρασιού, στο οινοποιείο Σιγάλα. Μέσα στα αμπέλια του κτήματος, στον υπαίθριο χώρο της γευσιγνωσίας είχα τη χαρά να δοκιμάσω -με παρέα τον Πάρι Σιγάλα και την υπέυθυνη του tasting Παναγιώτα Καλογεροπούλου- τα εξαιρετικά κρασιά του κτήματος με "επίκεντρο" τον υπέροχο Καβαλιέρο αλλά και το εξαιρετικό Νυχτέρι- μαζί με τα εφάμιλλα των κρασιών πιάτα, το ένα καλύτερο από το άλλο! Η νεαρή chef του οινοποιείου Κυριακή Φωτοπούλου πραγματικά δημιουργεί πιάτα gourmet που συναγωνίζονται επάξια τα κρασιά του Πάρι Σιγάλα (μεγάλη κουβέντα αυτή, αλλά... έτσι είναι!)... εδώ θα καταλήξετε για μια εμπειρία που δεν θα διστάσω καθόλου να χαρακτηρίσω εξαιρετική... Είχα επίσης τη χαρά να δοκιμάσω παλιές σοδιές, αλλά και ένα νέο κρασί... δεσμεύτηκα να μην το αποκαλύψω, αλλά θα εντυπωσιάσει!


Με τον Πάρι και την Παναγιώτα καθώς και με τα κορίτσια του οινοποιείου της Γαίας -τη Ρούλα Τομαή, τη Λητώ Παρασκευοπούλου, τη Μελίνα Παπαχρήστου αλλά και την... επισκέπτρια και υπεύθυνη των πωλήσεων της Γαίας Ρίτσα Γούλα, δειπνήσαμε στο εστιατόριο του ξενοδοχείου Grace, με την εκπληκτική θέα στην καλντέρα και τα πολύ καλά πιάτα. Δυστυχώς ο αέρας που σήκωνε καρέκλες εκείνο το βράδυ δεν μας άφησε να φάμε έξω και να απολαύσουμε μαζί με το φαγητό τη θέα.


Δεν επισκέφθηκα πολλά οινοποιεία, αλλά ανάμεσά τους η κάναβα του κτήματος Αβαντίς, που στεγάζεται στην παλιά κάναβα του εντυπωσιακού αρχοντικού Αργυρού στη Μεσσαριά ξεχωρίζει για την κομψότητά της, για τον τρόπο με τον οποίο έχουν αναδειχθεί τα παραδοσιακά της στοιχεία... πέρα βέβαια από τα θαυμάσια κρασιά του κτήματος Αβαντίς, τα Δελφίνια, την Αφουρα και όλα τα υπόλοιπα... πασίγνωστα άλλωστε. Ξεχωρίζει επίσης για την ευγένεια και την φιλοξενία του Μιχάλη Κούλογλου, που υποδέχεται τους επισκέπτες με χαμόγελο και χαρούμενη διάθεση!

Με αφορμή το τελευταίο αυτό σχόλιο για το Μιχάλη, θα κλείσω το πολύ μικρό οδοιπορικό μου στη Σαντορίνη με αυτό που μου έκανε μάλλον την μεγαλύτερη και καλύτερη εντύπωση: τα νέα παιδιά που δουλεύουν στα οινοποιεία και την εστίαση στο νησί. Έχω πολλές φορές αναφερθεί στους κατσούφηδες, αγέλαστους, αμίλητους σερβιτόρους των εστιατορίων, που συστηματικά κοιτάζουν τα παπούτσια τους (μήπως και πιάσουν το βλέμμα κάποιου πελάτη!). Ε, λοιπόν εδώ... καμία σχέση! Αγόρια και κορίτσια νέα, σχεδόν πιτσιρικάδες, ζωντανά, χαρούμενα, με το χαμόγελο και το κέφι, με ένα γνήσιο ενδιαφέρον για το αν πέρασες καλά, με μια πηγαία ευγένεια, και με προσωπικότητα αξιόλογη... Δεν ξέρω από που να ξεκινήσω και που να τελειώσω! Από τα παιδιά του εστιατορίου "Ανώγι" στο Ημεροβίγλι, και το "αφεντικό" τους το Λάμπρο, που θα με ρώτησαν και... 20 φορές αν όλα είναι καλά... από τα δυο αγόρια στο οινοποιείο Βενετσάνου που φρόντισαν την οινογευσία και την ξενάγηση... από όλα τα κορίτσια της Γαίας με επικεφαλής τη δυναμική και πανέξυπνη Ρούλα Τομαή, μέχρι την Παναγιώτα Καλογεροπούλου με το μπρίο και το χιούμορ της, την εξαιρετική chef του οινοποιείου Σιγάλα Κυριακή Φωτοπούλου με το τεράστιο χαμόγελο και την επίσης τεράστια... κοιλιά (9 μηνών έγκυος!). Πιστεύω ότι όλα αυτά τα καταπληκτικά παιδιά είναι η καλύτερη νότα αισιοδοξίας που μπορεί να πάρει κάποιος "παλιός" σαν και εμένα από την επίσκεψή του στη Σαντορίνη, ιδιαίτερα αυτούς τους δύσκολους καιρούς της κατήφειας και της μιζέριας.

Για τους "καλούς φίλους" που θα σχολιάσουν ότι "αυτά δεν είναι τα καλύτερα" η ότι "δεν είναι δυνατόν να μην πήγες..." κλπ κλπ, που δηλαδή θα απαιτούν να έχω γράψει… βιβλίο για τη Σαντορίνη, σπεύδω να πω ότι η επίσκεψή μου κράτησε μόλις 3 σκάρτες μέρες, ότι βέβαια δεν κατάφερα να επισκεφθώ ΟΛΑ τα οινοποιεία, εστιατόρια (αν και πολύ θα το ήθελα!) και ότι τώρα που κατανίκησα τους φόβους της "μνήμης", σίγουρα θα επισκεφθώ το μαγικό νησί πολύ σύντομα!

Για τους "δικούς" μας, όλους εσάς τους φίλους του κρασιού, θα πω ότι πουθενά αλλού στην Ελλάδα το κρασί δεν έχει τη σημασία και την βαρύτητα που έχει στη Σαντορίνη. Και ότι η Σαντορίνη αποδεικνύει αυτό που πάντα ισχυριζόμουν: ότι η γεύση και η απόλαυση που μας δίνουν τα Ασύρτικα και οι Σαντορίνες, ενισχύονται σημαντικά από τον καταλύτη "περιβάλλον" που προσφέρει απλόχερα το νησί. Καθήστε αναπαυτικά στην καρέκλα σας με θέα την καλντέρα την ώρα της δύσης, και απολαύστε το Ασύρτικο και τη Σαντορίνη σας μαζί με λίγη φάβα, ένα ντιπ πελτέ με λάδι, κάπαρη και ρίγανη, μερικά ντοματάκια. Θα διαπιστώσετε εύκολα τη διαφορά... και από τη στιγμή που θα το κάνετε, η μαγεία του νησιού θα ξαναζεί όποτε δοκιμάζετε τα κρασιά της Σαντορίνης οπουδήποτε στον κόσμο, προσθέτοντας πάντα στην οξύτητα, στη μεταλλικότητα, στην αυστηρή κομψότητα του κρασιού τις μνήμες της καλντέρας, της μαγευτικής δύσης, που μπαίνουν με μαγικό τρόπο μέσα σε κάθε μπουκάλι Σαντορίνης που θα γευθείτε από τότε και μετά, και γίνονται πιά για εσάς αναφαίρετες ιδιότητες των κρασιών του μαγικού νησιού.