Είναι όλα τα Ασύρτικα... Ασύρτικα;

Είναι όλα τα Ασύρτικα... Ασύρτικα;
Από τον Τ. Πικούνη

Πριν λίγα χρόνια, όταν λέγαμε Ασύρτικο, εννοούσαμε Ασύρτικο Σαντορίνης. Γιατί εκεί γεννήθηκε πριν χιλιάδες χρόνια το Ασύρτικο, εκεί "μεγάλωσε", και από εκεί, τα τελευταία (σχετικά πάντα) χρόνια, ξεκίνησε η θριαμβευτική του πορεία στις παγκόσμιες αγορές. Το Ασύρτικο Σαντορίνης γνωρίζουν και θαυμάζουν οι ξένοι, αυτό χαρακτήρισε σαν την "πιό υποσχόμενη ποικιλία στον κόσμο" η "μεγάλη" Jancis Robinson MW, σε αυτό δίνει τα 93άρια του ο Mark Squires - o εξαιρετικός συνεργάτης του κορυφαίου κριτικού οίνου Robert Parker Jr. στο eRobertParker.com, για αυτό μιλούν με διθυραμβικές κριτικές όλοι οι οινογνώστες του κόσμου...

Όμως... πριν καν γίνει το Ασύρτικο Σαντορίνης αυτό που είναι σήμερα, "...όταν η Σαντορίνη δεν το σεβόταν" και τότε που "...στη Σαντορίνη έκαναν κάτι οξειδωμένα Νυχτέρια..." όπως μας λέει ο Βαγγέλης Γεροβασιλείου (1)… τότε, πριν πάει ο Άγγελος Ρούβαλης το 1982 στη Σαντορίνη σαν οινολόγος του Συνεταιρισμού, τότε που "…οι ντόπιοι τρυγούσαν στις 20 Σεπτέμβρη, έβγαζαν κάτι υψηλόβαθμα κρασιά -15 ή 16 βαθμούς-, τα έστελναν με καράβια σε εμπόρους στα Μεσόγεια κι εκείνοι τα αραίωναν με 20% νερό και τα πωλούσαν στις ταβέρνες.» Τότε που –όπως συνεχίζει ο Ρούβαλης- « … εμφανίστηκα εγώ και τους είπα ότι ο τρύγος πρέπει να γίνεται το αργότερο στα τέλη Αυγούστου, με κοίταζαν απορημένοι. «Είναι τρελός αυτός ο οινολόγος»"... ήδη, από τότε, το Ασύρτικο μεταφυτεύτηκε από τη Σαντορίνη στη Μακεδονία!

Και είναι αλήθεια ότι εκεί πρωτοαναγνωρίστηκε η δυναμική του... ναι, στο Πόρτο Καρράς όπου ο Βαγγέλης Γεροβασιλείου δούλευε σαν οινολόγος, εκεί "...η κα. Κουράκου τότε, ευφυέστατα είχε πει ότι, επειδή η Βόρεια Ελλάδα και ιδιαίτερα οι λευκές ποικιλίες, δεν έχουν οξύτητα, μπορεί να αποτελέσει βάση μειγμάτων. Έτσι ξεκίνησε το Ασύρτικο. Το φέραμε για οξύτητες. Με το πέρασμα του χρόνου, διαπιστώσαμε ότι είναι εξαιρετική ποικιλία. Έτσι άρχισαν τα blend, γιατί πέρα από την οξύτητα έδινε και αρώματα. Ασύρτικο – Αθήρι, Ασύρτικο – Ροδίτης και Ασύρτικο σκέτο αργότερα. Εκεί αποδείξαμε ότι το Ασύρτικο όταν είναι στους 12-12,5% βαθμούς, κάνει εξαιρετικό κρασί", όπως μας λέει ο ίδιος.

Και από εκεί, εξαπλώθηκε σε όλη την Ελλάδα, κυρίως σαν συμπληρωματική ποικιλία για να χαρίσει οξύτητα... Ήπειρος, Μακεδονία, Στερεά Ελλάδα και Αττική, Πελοπόννησος έχουν σήμερα θαυμάσια κρασιά από Ασύρτικο.

Είναι το Ασύρτικο της ηπειρωτικής Ελλάδας πραγματικά ...Ασύρτικο;

Έχουν κάποια σχέση τα χαρακτηριστικά του με το "αυθεντικό" Ασύρτικο, έτσι όπως πια το γνωρίζει όλος ο κόσμος μέσα από τις οινοποιήσεις των Σαντορινιών οινοπαραγωγών, του Σιγάλα, του Αργυρού, του Χατζηδάκη, του Κουτσογιαννόπουλου, του Γαβαλά ή της Γαιας;

Θα απαντήσω ότι τα Ασύρτικα της Ηπειρωτικής Ελλάδας έχουν τόση σχέση με το Ασύρτικο της Σαντορίνης -τις γνωστές μας "Σαντορίνες"- όσο οι διεθνείς οινοποιήσεις του Chardonnay έχουν σχέση με τα Chablis... σχεδόν καμιά.

Κάθε χαρακτηριστικό είναι διαφορετικό: Εξαιρετική οξύτητα, εντυπωσιακή μεταλλικότητα, περιορισμένα αρώματα, σώμα σχεδόν ερυθρού κρασιού, αυστηρότητα, είναι τα χαρακτηριστικά του Ασύρτικου Σαντορίνης. Μικρότερη οξύτητα, ελάχιστη ή καμία μεταλλικότητα, εντυπωσιακός αρωματικός πλούτος, ύφος και σχεδόν παιγνιδιάρικος χαρακτήρας που πλησιάζει πολύ κοντά στο Sauvignon Blanc, είναι τα χαρακτηριστικά των “άλλων" Ασύρτικων.

Αν παραθέσουμε κρασιά  Syrah από όλο τον κόσμο ανάμεσα σε άλλα ερυθρά κρασιά, είναι σχεδόν βέβαιο ότι, παρά τις διαφορετικές οινοποιήσεις της ποικιλίας, οι σοβαροί οινο-γευσιγνωστες θα αναγνωρίσουν εύκολα την ποικιλία... το ίδιο με τα Cabernet Sauvignon, αλλά και τα λευκά -Chardonnay, Sauvignon Blanc...). Αν όμως βάλουμε τους ίδιους να δοκιμάσουν μια σειρά λευκών ανάμεσα στα οποία θα υπάρχουν Ασύρτικα Sαντορίνης και Ασύρτικα της ηπειρωτικής Ελλάδας, πιστεύω ότι κανείς δεν θα ταυτίσει ποικιλιακά τα πρώτα με τα δεύτερα!

Αν η έννοια "Terroir", η διαφοροποίηση δηλαδή μιας ποικιλίας και των κρασιών που παράγονται από αυτή λόγω τοπικών συνθηκών "αντέχει" στην αμφισβήτηση της επιστήμης, είναι γιατί υπάρχουν δύο μόλις περιοχές στον κόσμο όπου η ύπαρξη του terroir είναι κυριολεκτικά αδύνατο να αμφισβητηθεί: Η Σαντορίνη πρώτη, και η περιοχή του Chablis στη Γαλλία δεύτερη.

Κανένας παραγωγός Chablis δεν ονομάζει τα κρασιά του "Chardonnay"... όλοι χρησιμοποιούν την "ονομασία προέλευσης": -Chablis Les Clos, Grand Cru Jean-Paul & Benoît Droin, -Chablis Bougros, Côte Bouguerots, -Grand Cru, Domaine William Fèvre, -Chablis, Les Clos, Grand Cru, Domaine Duplessis κλπ.κλπ.

Αυτή λοιπόν η διαφορά μεταξύ Ασύρτικων τι πραγματικά σημαίνει; Μήπως ότι τα Ασύρτικα της ηπειρωτικής Ελλάδας είναι υποδεέστερα;

Υπάρχουν εξαιρετικά Ασύρτικα που παράγονται εκτός Σαντορίνης: Η "Εμφασις" του Κτήματος Παυλίδη, το Chateau Julia, το Terra Levea είναι μονοποικιλιακά Ασύρτικα εξαιρετικά δημοφιλή. Το Ασύρτικο Sur Lie του Βρυνιώτη, το κορυφαίο Ασύρτικο "εκτός Σαντορίνης" κατά το Γρηγόρη Μιχαήλο (σύντομα στα "ράφια" μας), είναι καλύτερο από τα Ασύρτικα Σαντορίνης; Ο Γρηγόρης φροντίζει να επισημάνει το "εκτός Σαντορίνης" και έτσι βγάζει "την ουρά του" από τη σύγκριση.

Εγώ πάλι ρωτώ: Είναι καλύτερο ένα Chardonnay από ένα Sauvignon Blanc; Μα -θα μου πείτε- είναι διαφορετικά κρασιά από διαφορετικές ποικιλίες. Ναι συμφωνώ, αλλά έτσι βλέπω -σαν διαφορετικές ποικιλίες- το Ασύρτικο Σαντορίνης και τα υπόλοιπα... Αν πάλι, με αυστηρά κριτήρια DNA -είναι ίδιες οι ποικιλίες- με υποχρεώσετε να διαλέξω, θα σας πω ότι- πάντα κατά την ταπεινή άποψη ενός φίλου του κρασιού και όχι επαγγελματία γευσιγνώστη- τα Ασύρτικα Σαντορίνης είναι απλά απλησίαστα... όχι ασφαλώς όλα, αλλά αυτά των κορυφαίων παραγωγών.

Ασύρτικα σε λίγα χρόνια θα υπάρξουν και στο εξωτερικό. Η ποικιλία έχει μεταφυτευτεί σε Νότια Αφρική, Αυστραλία και ίσως δοκιμάζεται σε πολλές περισσότερες χώρες. Τα εκτός Σαντορίνης Ασύρτικα πολαπλασιάζονται. Η λέξη "Ασύρτικο" δεν καθορίζει πια μονοδιάστατα το "Ασύρτικο Σαντορίνης".
Όπως τα Chablis αποστασιοποιήθηκαν από τη λέξη "Chardonnay", έτσι και τα Ασύρτικα Σαντορίνης θα πρέπει να μη δίνουν πια έμφαση στην ποικιλία, και να χρησιμοποιούν αποκλειστικά τη λέξη "Σαντορίνη" στις ετικέτες των κρασιών τους

Μόνο έτσι θα κρατηθεί η μοναδικότητα των κρασιών της Σαντορίνης... το παράδειγμα των Chablis είναι επιτυχημένο και αυτό θα πρέπει να αποτελέσει το "μπούσουλα" για την διαφοροποίηση των Ασύρτικων της Σαντορίνης. Αν η σημερινή νομοθεσία δημιουργεί προβλήματα, ας αλλάξει η νομοθεσία. Το Ασύρτικο της Σαντορίνης είναι μοναδικό στον κόσμο και δεν αλλάζει...

Τάσος Πικούνης


 (1) Από τη συνέντευξη του Βαγγέλη Γεροβασιλείου στον Βαγγέλη Μπελτζενίτη με τίτλο "Μια σημαντική συνέντευξη του Βαγγέλη Γεροβασιλείου"

Μοιραστείτε το άρθρο: