Οι 4 ΠΟΠ του Ξινόμαυρου

Το Ξινομαύρο, το εμβληματικό σταφύλι του βορειοελλαδίτικου αμπελώνα γιορτάζει την 1η Νοέμβρη την παγκόσμια ημέρα του και μαζί του γιορτάζουμε και όλοι οι οινόφιλοι. Όταν μιλάμε για τον αμπελώνα της Βόρειας Ελλάδας το μυαλό αυτόματα πάει στο Ξινόμαυρο, καθώς αν και είναι πολύ δύσκολο σταφύλι και απαιτεί ιδιαίτερη φροντίδα, έχει φυτευτεί σε όλες τις γωνιές της Μακεδονίας, ενώ πειραματισμοι γίνονται και σε πολλά ακόμα μέρη της Ηπειρωτικής χώρας.

 

Τα κύρια χαρακτηριστικά του πολύπλευρου Ξινόμαυρου είναι το απαλό χρώμα, η κομψότητα, η υψηλή οξύτητα, οι σφιχτές τανίνες αλλά και τα κόκκινα αρώματα φρούτων, τα γλυκά μπαχαρικά, τα φυτικά στοιχεία και κάποιες ανθικές νύξεις. Είναι μία ποικιλία που χρειάζεται χρόνο και στο βαρέλι και στην φιάλη και συχνά αναπτύσσει αρώματα μπαχαρικών, καπνού και γης. Ανάλογα φυσικά με την περιοχή και τον αμπελώνα που καλλιεργείται εμφανίζει διαφοροποιήσεις. Συμμετέχει σε 4 ζώνες Ονομασίες Προέλευσης, τρείς στην Μακεδονία και μια στην Θεσσαλία, κάθε μία από τις οποίες εμφανίζει διαφορετικές και πολύ ενδιαφέρουσες εκφράσεις τις οποίες και θα ανακαλύψουμε παρακάτω.

 

ΠΟΠ Νάουσα

Η Νάουσα θεωρείται η πατρίδα του σταφυλιού αυτού. Μόνο τα ερυθρά κρασιά και αυτά που παράγονται από 100% Ξινόμαυρο επιτρέπεται να φέρουν την ένδειξη ΠΟΠ. Πρόκειται για την μεγαλύτερη ζώνη του Ξινόμαυρου, θεσπίστηκε το 1972 και εκτείνεται στις νοτιονατολικές πλαγιές του Βερμίου σε υψόμετρο από 150 – 450 μέτρα, όπου δημιουργούνται πολλά διαφορετικά terroir με διαφορετικό προσανατολισμό και σύσταση εδάφους. Στην ζώνη αυτή παράγονται κρασιά με εκπληκτικό βάθος, ενώ θα τολμήσω να γράψω ότι εδώ παράγονται τα ερυθρά κρασιά με την μεγαλύτερη δυνατότητα παλαίωσης στην Ελληνική γη. Έχουμε δει απίστευτα όμορφα εξελιγμένα κρασιά που κουβαλούν πολλές δεκαετίες στην πλάτη τους από το οινοποιείο Μπουτάρη αλλά και άλλους παραγωγούς, ακόμα και από τις πιο ‘βασικές’ ετικέτες τους.

 

Τα πιο σημαντικά οινοποιεία που δραστηριοποιούνται στην ζώνη και παράγουν ΠΟΠ κρασιά είναι τα: Αμπελώνες Θυμιόπουλου, οινοποιείο Αργατία, Βαένι (ο οινοποιητικός συνεταιρισμός της Νάουσας), Κτήμα Φουντή, Κτήμα Διαμαντάκου, Καρυδάς, Μαρκοβίτης, Μπουτάρης, Κυρ Γιάννης, Οινοποιείο Δαλαμάρα, Τσάνταλης, Κτήμα Χρυσοχόου, Έλινος (οινοποιείο Ταραλά) και Τσάνταλης.

 

Πάρτε μια γεύση (και δύο και τρείς) των ΠΟΠ κρασιών της Νάουσας δοκιμάζοντας κρασιά όπως η Νάουσα Χρυσοχόου, η Νάουσα Μαρκοβίτης, η Διαμαντάκος Νάουσα, Aργατία Νάουσα, Ναουσαία , 1879 Boutari Legacy, Ράμνιστα, Κτήμα Καρυδά Ερυθρός, Μπουτάρης Grande Reserve Naoussa, Κτήμα Φουντή και Γη και Ουρανός

 

ΠΟΠ Αμύνταιο

Η ζώνη ΠΟΠ Αμύνταιο που θεσπίστηκε το 1972 και εκτείνεται στο νοτιοανατολικό τμήμα της περιοχής της Φλώρινας, είναι η δεύτερη ζώνη ΠΟΠ όπου παράγονται αποκλειστικά κρασιά από Ξινόμαυρο. Είναι η βορειότερη ζώνη και αυτή με το πιο υψηλό υψόμετρο από όλες τις ζώνες όπου συμμετέχει το Ξινόμαυρο. Μιλάμε για μία από τις πιο ψυχρές περιοχές της Ελλάδας και για υψόμετρο μεταξύ 570 έως 750 μέτρων. Οι λίμνες όμως που περιβάλλουν το οροπέδιο και κυρίως η λίμνη Πετρών και η Βεγορίτιδα αλλά και οι βόρειοι άνεμοι μετριάζουν τις κλιματολογικές συνθήκες.

 

Συγκρινόμενα με τα Ξινόμαυρα της Νάουσας τα κρασιά από το Αμύνταιο εμφανίζονται πιο φρουτώδη, με πιο κομψή δομή και με πιο έντονα ανθικά στοιχεία. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι τα Ξινόμαυρα από το Αμύνταιο είναι πιο ‘φιλικά’ ακόμα και σε πιο νεαρή ηλικία σε σχέση με αυτά της Νάουσας που χρειάζονται περισσότερο χρόνο στην φιάλη για να μαλακώσουν, ενώ και αυτά έχουν την δυνατότητα να εξελίσσονται ωραία στον χρόνο. Ανακαλύψτε το προφίλ του Ξινόμαυρου του Αμυνταίου μέσα από τα Κτήμα ΑΛΦΑ Ξινόμαυρο Reserve Παλαιά Κλήματα, Καλή Ρίζα, και Κτήμα ΑΛΦΑ Ξινόμαυρο Σκατζόχοιρος

 

Το φρουτώδες προφίλ και η υψηλή οξύτητα του Ξινόμαυρου ευνοούν την παραγωγή δροσιστικών και ευχάριστα αρωματικών κρασιών. Έτσι στο Αμύνταιο σημαντικό ρόλο έχουν και τα ροζέ κρασιά, τόσο τα ήρεμα όσο και τα αφρώδη, τα οποία και επιτρέπεται να φέρουν την ένδειξη ΠΟΠ. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι τα Ακακίες, Κτήμα ΑΛΦΑ Ροζέ και το αφρώδες Ακακίες Sparkling. Εκτός από το Κτήμα Άλφα και τον Κυρ Γιάννη, αξιόλογα ΠΟΠ κρασιά παράγει ο συνεταιρισμός της περιοχής Amyntas Wines (ερυθρά, ροζέ, αφρώδη), το οινοποιείο Βεγορίτις και το Κτήμα Δημόπουλου.

 

ΠΟΠ Γουμένισσα

Η Γουμένισσα, που εκτείνεται στις παρυφές του όρου Πάικου, είναι η πιο μικρή ζώνη ΠΟΠ όπου συμμετέχει το Ξινόμαυρο. Η Ονομασία Προέλευσης θεσμοθετήθηκε το 1979 και το 1984 ξεκίνησε η λειτουργία του οινοποιείου Μπουτάρη στην περιοχή, που ήταν καθοριστική για την ανάπτυξη της ζώνης.

Το όρος Πάικο, η κοιλάδα του Αξιού και ο Βαρδάρης δημιουργούν εξαιρετικές συνθήκες για την καλλιέργεια του Ξινόμαυρου αλλά και της Νεγκόσκας που συμπληρώνει το χαρμάνι με ποσοστό τουλάχιστον 20%. Η Νεγκόσκα τιθασεύει τον έντονα τανικό χαρακτήρα του Ξινόμαυρου και την υψηλή οξύτητα του ενώ του προσδίδει ακόμα περισσότερη αρωματική πολυπλοκότητα. Έτσι λοιπόν τα κρασιά, που βάση νομοθεσίας πρέπει να ωριμάζουν για τουλάχιστον 12 μήνες σε δρύινα βαρέλια, εμφανίζονται πιο ήπια σε τανίνες και οξύτητα. Και τα κρασιά από αυτή την περιοχή έχουν πολύ μεγάλη δυνατότητα παλαίωσης. Τα κρασιά Χατζηβαρύτη Γουμένισσα, Αϊδαρίνης Γουμένισσα Ϊ, Αϊδαρίνης Γουμένισσα είναι σταθερές αξίες της περιοχής. Το Κτήμα Τάτση παράγει επίσης ΠΟΠ Γουμένισσα ακολουθώντας την φιλοσοφία των ήπιων παρεμβάσεων ενώ και το Κτήμα Κυρ Γιάννη έχει κυκλοφορήσει την πρώτη του Γουμένισσα. Πρόσφατα στην περιοχή έκανε απόβαση και η Βιβλία Χώρα, η οποία εξαγόρασε το Κτήμα Ευτυχίδη, το αναπαλαίωσε και μόλις κυκλοφόρησε το πρώτο κρασί, το Γουμένισσα Μικρό Κτήμα Τίτου.

 

ΠΟΠ Ραψάνη

Η ΠΟΠ Ραψάνη, που θεσμοθετήθηκε το 1971, είναι η μόνη ζώνη που περιλαμβάνει Ξινόμαυρο και δεν βρίσκεται στην Μακεδονία αλλά στην Θεσσαλία. Εκτείνεται στη βορειοδυτική πλευρά της κοιλάδας του Πηνειού, στη Ραψάνη και τον Πυργετό αλλά και στη νοτιοανατολική πλευρά, στην περιοχή Αμπελάκια. Μέχρι το 2005 μοναδικός παραγωγός ήταν η εταιρεία Τσάνταλης στην οποία οφείλεται και η ανάδειξη αυτής της ζώνης. Περιλαμβάνει αμπελώνες από 150 – 750 μέτρα υψόμετρο. Εδώ το Ξινόμαυρο αναμιγνύεται με τις ερυθρές ποικιλίες Κρασάτο και το Σταυρωτό. Παραδοσιακά επειδή τα φυτά ήταν ανακατεμένα μέσα στους αμπελώνες οι ποικιλίες αναμιγνύονταν σε ίσα μέρη. Τώρα το Ξινόμαυρο όλο και καταλαμβάνει μεγαλύτερο ποσοστό στο χαρμάνι. Εδώ τα κρασιά εμφανίζουν πιο ώριμο φρουτώδες προφίλ, βότανα, γήινες νότες αλλά και πλούσια γεύση. Οι τανίνες λόγω του μεγαλύτερου ποσοστού των άλλων δύο ποικιλιών είναι λιγότερο έντονες. Και στις Ραψάνες το Ξινόμαυρο δίνει την δυνατότητα να παλαιώσουν για αρκετά χρόνια.

Εκτός από την εταιρεία Τσάνταλης (Ραψάνη Grand Reserve, Επιλεγμένος Ραψάνη, Ραψάνη) που δημιουργεί εξαιρετικά κρασιά στην περιοχή, ΠΟΠ κρασιά οινοποιούν οι Αμπελώνες Θυμιόπουλου (Ραψάνη Terra Petra), το Κτήμα Λιάπη, το Κτήμα Ντούγκου και οι Αφοί Χρυσοχόου.

Share: