Την Καθαρά Δευτέρα το κατάστημά μας στο Χαλάνδρι θα είναι ανοικτό 10:00-18:00

Ο Πόλεμος των δύο κόσμων

Από τον Θ. Λέλεκα 



Πολλές φορές εμείς οι άνθρωποι του κρασιού μιλάμε για την κόντρα μεταξύ του παλαιού και του νέου (οινικού) κόσμου, μεγαλοποιώντας ίσως λίγο τα πράγματα και ενδεχομένως δίνοντας στον κόσμο την εντύπωση ότι πρόκειται για έναν νέο παγκόσμιο πόλεμο! Επειδή όμως και οι δύο οινικοί κόσμοι έχουν δικαίωμα – και συμμετοχή – στην οινική μας απόλαυση, καλό είναι να αναλύσουμε το θέμα για να μην υπάρχει η παραμικρή παρανόηση.

Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά. Στο κρασί, ο όρος «παλαιός κόσμος» αφορά στις περιοχές της Ευρώπης, καθώς και αυτές που βρέχονται από τη Μεσόγειο, στις οποίες το αμπέλι υπήρχε ιστορικά τόσο ως φυτό, όσο και ως μέρος της αγροτικής ζωής και καθημερινότητας των λαών. Έτσι, εκτός των άλλων, ο παλαιός κόσμος χαρακτηρίζεται από τις γηγενείς ποικιλίες σταφυλιού των χωρών του. Ο «νέος κόσμος», από την άλλη, περιλαμβάνει τις χώρες στις οποίες το σταφύλι (και κατ’ επέκταση το κρασί) αποτελούν μέρος της νεότερης μόνο ιστορίας τους, έχοντας διαδοθεί από κατακτητές, αποίκους, κλπ. .

Στις χώρες που απαρτίζουν τον παλαιό κόσμο περιλαμβάνονται, δηλαδή, η Γαλλία, η Ιταλία, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ελλάδα, η Γερμανία και η Αυστρία, τα κράτη του τέως Ανατολικού μπλοκ, η Κύπρος, καθώς και ο Λίβανος, η Τουρκία, το Μαρόκο. Οι χώρες του νέου κόσμου είναι η Αυστραλία, η Νέα Ζηλανδία, οι ΗΠΑ, η Χιλή και η Αργεντινή, η Νότιος Αφρική, καθώς και κάποιες που μπήκαν πιο όψιμα στο «παιχνίδι» όπως η Ινδία, η Κίνα, η Βραζιλία και το Μεξικό. .

Η έμφαση στον παλαιό κόσμο είναι η προστασία της τυπικότητας του κρασιού, όπως αυτή εκφράζεται από την καλλιέργεια συγκεκριμένων (και κυρίως γηγενών) ποικιλιών σε συγκεκριμένες περιοχές, καθώς και η ανάδειξη της δυναμικής συγκεκριμένων (συχνά προστατευόμενων) προελεύσεων. Για να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι έχει θεσμοθετηθεί και εφαρμόζεται ένα αρκετά περίπλοκο και αυστηρό νομοθετικό πλαίσιο, που αυτή τη στιγμή εντάσσεται στην ευρύτερη Ευρωπαϊκή νομοθεσία. Στον νέο κόσμο, από την άλλη, η προτεραιότητα είναι ο καταναλωτής και οι προτιμήσεις του. Κάθε προσπάθεια για εύρεση και ανάδειξη νέων ποικιλιών ή περιοχών γίνεται αποκλειστικά για προσέλκυση νέων καταναλωτών, ενώ δεν υπάρχει νομοθεσία αντίστοιχη με την Ευρωπαϊκή. Σε πολλές περιπτώσεις η χρήση της τεχνολογίας είναι πολύ πιο διαδεδομένη εδώ, ενώ μερικές από τις μεγαλύτερες καινοτομίες στο κρασί έχουν ξεκινήσει από το νέο κόσμο. .

Σε επίπεδο στυλ κρασιού, τα κρασιά του παλαιού κόσμου ακολουθούν την παράδοση των περιοχών από τις οποίες προέρχονται. Αν και σε αρκετές περιπτώσεις γίνονται προσπάθειες εκσυγχρονισμού, ο στόχος είναι πάντα ο σεβασμός στην ιστορία. Στην περίπτωση δε των ερυθρών, κυρίως, κρασιών, το μεγάλο στοίχημα είναι η παλαίωση, γι αυτό και τα μεγάλα κρασιά οινοποιούνται με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι ιδανικά για κατανάλωση μετά από αρκετό καιρό από την διάθεσή τους στο εμπόριο, και να μπορούν να εξελιχθούν σε μεγάλο βάθος χρόνου. Στο νέο κόσμο τα κρασιά φτιάχνονται με στόχο την άμεση κατανάλωση. .

Αυτό δεν σημαίνει ότι ο νέος κόσμος δεν δίνει κρασιά παλαίωσης, ή ότι η οινοποίηση των κρασιών του είναι υποδεέστερη, απλά ο στόχος είναι η δημιουργία κρασιών που θα φτάσουν στον καταναλωτή (σχεδόν) έτοιμα για άμεση απόλαυση. .

Και βέβαια, δεν πρέπει να ξεχνάμε και το θέμα της τιμής: υπάρχουν πολλοί παράγοντες στους οποίους οφείλεται η διαφορά στην τιμή ανάμεσα στο μέσο κρασί του παλαιού κόσμου και στο αντίστοιχο του νέου. Άστατα καιρικά φαινόμενα, κατακερματισμένος κλήρος, ακριβά εργατικά χέρια, αλλά και η διάθεση να αξιοποιηθεί η παράδοση και η προέλευση ως “brand” καθιστούν τα κρασιά του παλαιού κόσμου συχνά ακριβότερα. Από την άλλη, τεχνολογία, οικονομίες κλίμακας αλλά και κυβερνητικά κίνητρα και ελαφρύνσεις, κάνουν την πλειονότητα των κρασιών του νέου κόσμου να φτάνει στο ποτήρι μας σε χαμηλότερη τιμή, έστω κι αν στη διαδρομή έχει διασχίσει τη μισή υδρόγειο! .

Τι λένε όμως οι ειδικοί για τη διαμάχη μεταξύ των δύο οινικών κόσμων; Διαβάστε τι μου έχουν πει ορισμένες από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες του κρασιού παγκοσμίως, σε προσωπικές μας συζητήσεις/συνεντεύξεις: .

Jancis Robinson MW: «Εγώ πιστεύω ότι, όχι απλά δεν υπάρχει διαμάχη, αλλά υπάρχει σύγκλιση, είτε το θέλουμε είτε όχι. Αυτή τη στιγμή, στα διεθνή οινικά ΜΜΕ τουλάχιστον, υπάρχει μία συνεχιζόμενη άτυπη κόντρα μεταξύ «Αμερικάνικου και Βρετανικού ουρανίσκου». Τα πράγματα όμως δεν είναι τόσο απλά. Μην ξεχνάτε πως η Ευρώπη, με το πέρασμα του χρόνου, γίνεται θερμότερη. Από την άλλη, οι παραγωγοί του νέου κόσμου, προσπαθούν συνεχώς να επεκταθούν σε ψυχρότερες περιοχές. Η σύγκλιση, λοιπόν, είναι αναπόφευκτη, και επέρχεται, ως ένα βαθμό, σε ανταπόκριση στις ανάγκες και τις προτιμήσεις του καταναλωτή.».

Michel Rolland: «Τα κρασιά του νέου κόσμου είναι πιο φιλικά, πιο ευγενικά, ενώ είναι και – κάτι που είναι πολύ σημαντικό – έτοιμα για κατανάλωση πολύ νωρίτερα, όταν τα αντίστοιχα του παλαιού κόσμου θέλουν χρόνο για να εξελιχθούν. Για κάποιον που κάνει τα πρώτα του βήματα στο κρασί, τα κρασιά από το νέο κόσμο είναι πιο απλά, πιο εύκολα. Όταν βέβαια ο ίδιος άνθρωπος «ωριμάσει» οινικά και είναι έτοιμος να προχωρήσει σε πιο υψηλά επίπεδα, τότε θα περάσει στον παλαιό κόσμο και θα αρχίσει να γνωρίζει τα μεγάλα κρασιά του.».

Stéphane Derenoncourt: «Πιστεύω ότι είναι θέμα κουλτούρας, αλλά και εξοικείωσης με το κρασί. Ο παλαιός κόσμος, και ειδικά η Γαλλία, είναι σημείο αναφοράς στο κρασί: για παράδειγμα οπουδήποτε ανά τον κόσμο, η «συνταγή» του καλού Cabernet Sauvignon βασίζεται στο Μπορντώ, του καλού Syrah στο Ροδανό, του καλού Pinot Noir στην Βουργουνδία, και πάει λέγοντας. Ο νέος κόσμος, από την άλλη, δίνει έμφαση στο μάρκετινγκ και στην εικόνα, και κάνει εύκολα και καλά κρασιά με βάση τις προτιμήσεις του καταναλωτή - γι αυτό και κερδίζει συνεχώς μερίδιο αγοράς. Αυτό βέβαια από μόνο του δεν λέει τίποτα. Για να το πω απλά, είναι γεγονός ότι η Μαντόνα πουλάει περισσότερο από τον Μπετόβεν, αυτό όμως δεν είναι ενδεικτικό του ποιος είναι ποιοτικότερος!...».

Aurelio Montes: «Αν υπάρχει παλαιός κόσμος πλέον, νομίζω ότι αυτός επικεντρώνεται κυρίως στη Γαλλία. Οι Γάλλοι είναι πεισματάρηδες και έχουν μία απίστευτη εμμονή στην παράδοση και το παρελθόν, όποιο κόστος κι αν συνεπάγεται αυτό. Βλέποντας τα πράγματα ρεαλιστικά, ωστόσο, πιστεύω ότι υπάρχει μεγαλύτερη σύγκλιση ανάμεσα στους δύο κόσμους από ποτέ. Στοχεύοντας στην πρόοδο και την εξέλιξη, καθεμία από τις δύο πλευρές υιοθετεί πρακτικές της άλλης, όσο κι αν δεν το παραδέχεται…».

Τι πιστεύω εγώ; Ότι και οι δύο κόσμοι έχουν πολλά να μας προσφέρουν, και μας επιφυλάσσουν εξίσου μεγάλες εκπλήξεις. Για κανέναν από τους δύο δεν μπορούμε να γενικολογούμε (τουλάχιστον σε επίπεδο στυλ κρασιών). Άλλωστε η μαγεία του κρασιού είναι αυτό ακριβώς: το γεγονός ότι δεν υπάρχουν δύο όμοια κρασιά, ακόμα κι αν προέρχονται από αμπέλια που απέχουν μεταξύ τους μόλις λίγα μέτρα! Ποια θέση πρέπει να πάρουμε εμείς λοιπόν στην αντιπαράθεση μεταξύ του παλαιού και του νέου κόσμου; Μα αυτή του πραγματικού οινόφιλου, βέβαια. Εκείνου που δοκιμάζει τα πάντα, δίνει ευκαιρίες σε όλα, και μόνο μέσα από την εμπειρία σχηματίζει την προσωπική του άποψη και γευστική αισθητική. Αν είναι να μπούμε κι εμείς στην «κόντρα» αυτή, αξίζει να το κάνουμε όχι για να αναδείξουμε τον νικητή ή τον ηττημένο, αλλά για να συμμετάσχουμε στο πιο αρωματικό, γευστικό, απολαυστικό ταξίδι…

 

Θόδωρος Λέλεκας

Μοιραστείτε το άρθρο: